Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024

Η επάρκεια και το κόστος των ζωοτροφών ένα μεγάλο πρόβλημα

ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕΙ Η ΠΟΛΥ ΔΥΣΚΟΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ

  • Του Δημήτρη Λώλη

Οι κτηνοτρόφοι και πτηνοτρόφοι μας βρίσκονται  μπροστά σένα μεγάλο πρόβλημα, που είχε ξεκινήσει κατά την διάρκεια της πανδημίας αλλά γιγαντώθηκε, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και δεν είναι άλλο από την έλλειψη και την μεγάλη αύξηση της τιμής βασικών ζωοτροφών.

Ο πόλεμος στις δύο από τις μεγαλύτερες παραγωγούς και εξαγωγικές χώρες στα βασικά σιτηρά, το σιτάρι και καλαμπόκι, δημιουργεί μια αχαρτογράφητη κατάσταση, ως προς τον χρόνο διάρκειας των επιπτώσεων, στην επάρκεια και τις τιμές των σιτηρών και φοβάμαι ότι θα είναι και πέραν της «κατάπαυσης του πυρός». Έτσι οι πτηνοκτηνοτρόφοι μας και όχι μόνον, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε  το σήμερα αλλά και μεριμνήσουμε  για τα  επόμενα χρόνια.

Βέβαια σήμερα έχουμε μια μεγάλη αύξηση σε όλους τους συντελεστές παραγωγής, με πρώτη θα λέγαμε την ενέργεια,  που επηρεάζει άμεσα το κόστος άρδευσης και μεταφορικών, αλλά και τα εφόδια όπως τα λιπάσματα φυτοφάρμακα κ.λ.π. που σημαίνει ότι η παραγωγή των ζωοτροφών ακόμη και αν τις παράγουν οι  ίδιοι οι κτηνοτρόφοι θα έχουν εκ των πραγμάτων αυξημένο κοστολόγιο, αν και οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι μας στερούνται ιδιόκτητης γης.

Οι ζωοτροφές βέβαια έχουν ιδιαίτερη σημασία μιας και το κόστος τους συμμετέχει στο μεγαλύτερο ποσοστό, μέχρι και 70%, στο συνολικό κόστος του τελικού προϊόντος.

Το πρόβλημα το έχουν όλοι οι πτηνοκτηνοτρόφοι μας αν και φαίνεται ότι κατά ένα μεγαλύτερο ποσοστό το έχουν οι εκτροφές σταβλισμένου τύπου που στηρίζονται εξ ολοκλήρου σε συγκομιζόμενες ζωοτροφές. Εδώ πρέπει να αναφερθούμε ιδιαίτερα στα νησιά μας και απομακρυσμένες περιοχές που πάντα έχουν μεγαλύτερο κόστος προμήθειας ζωοτροφών και τώρα το πρόβλημα εκεί είναι πολύ οξύτερο.

Έτσι μπαίνει το ερώτημα τι θα μπορούσε να γίνει, υπάρχουν λύσεις; υπάρχουν εναλλακτικές προσεγγίσεις;

Δεν είναι καθόλου εύκολες. Θα βάλουμε κάποιες σκέψεις και ανησυχίες μέσα από την φιλόξενη «ΑγροΈκφραση» για περαιτέρω διαβούλευση, όπου είναι ανάγκη η πολιτεία, οι φορείς των αγροτών, τα επιμελητήρια, η τοπική αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού, τα ερευνητικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα του γεωργοκτηνοτροφικού τομέα να συμβάλουν για το σήμερα αλλά και το αύριο, για τη βιωσιμότητα ενός βασικού κλάδου με ιδιαίτερη σημασία για τη βιωσιμότητα όλης της υπαίθρου.  

Ας ξεκινήσουμε όμως από αυτό που κάνουν κτηνοτρόφοι μας σαν λύση ανάγκης, που στις εποχές που ακριβαίνουν οι ζωοτροφές,  μειώνουν τις ποσότητες, για να περιορίσουν τις πληρωνόμενες δαπάνες από έλλειψη ρευστότητας. Εκ των πραγμάτων το αποτέλεσμα θα είναι η μείωση της παραγωγής, αλλά το άσχημο είναι, ότι λόγω αυτής της μείωσης αυξάνεται το  ανά κιλό μέσο κόστος του τελικού προϊόντος.

Αν σαν παράδειγμα έχουμε μια προβατίνα που έχει την δυνατότητα να παράγει 1,5 κιλό γάλα την ημέρα με σωστή και ισορροπημένη διατροφή και εμείς  μειώσουμε τις ζωοτροφές και την εξαναγκάσουμε να παράγει 1 κιλό την ημέρα τότε το μέσο κόστος διατροφής που αντιστοιχεί στο ένα  κιλό γάλα  θα είναι περίπου 20% μεγαλύτερο από το μέσο κόστος ανά κιλό όταν παράγει 1,5 κιλό την ημέρα. Αυτό συμβαίνει γιατί το ζώο έχει και σταθερές ανάγκες συντήρησης που ελάχιστα διαφοροποιούνται στην μία και στην άλλη περίπτωση.  

Ως γνωστό οι ζωοτροφές διαχωρίζονται σε χονδροειδείς που έχουν  μεγάλο όγκο και μικρή περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία όπως η χλωρή νομή, τα ενσιρώματα, οι σανοί, τα άχυρα που αφορούν κυρίως τα αιγοπρόβατα και βοοειδή και οι συμπυκνωμένες  όπως οι καρποί των δημητριακών και των ψυχανθών, οι πλακούντες, το σογιάλευρο, το βαμβακάλευρο κ.ά. που αφορούν όλα τα ζώα.

Κάνουμε τον διαχωρισμό  γιατί οι χονδροειδείς  είναι χρήσιμο  οι κτηνοτρόφοι μας να τις ιδιοπαράγουν ή να τις προμηθεύονται από κοντινές αποστάσεις με εξαίρεση τη νησιωτική Ελλάδα. Στις κυρίως χρησιμοποιούμενες  χονδροειδείς εκτός από την χλόη βοσκής είναι το άχυρο σιτηρών, που υπάρχει σε γενικές γραμμές στη χώρα μας,  φτάνει να μην το καίμε πριν το μαζέψουμε και με ιδιαίτερη σημασία είναι η μηδική, κυρίως σαν σανός και τα ενσιρώματα καλαμποκιού. Ζωοτροφές που οι κτηνοτρόφοι μας τις χρησιμοποιούν σαν πρώτη επιλογή και έχουν προσαρμόσει την διατροφή των αιγοπροβάτων και των βοοειδών σε αυτές τις ζωοτροφές μαζί με το άχυρο σιτηρών. Το πρόβλημα με αυτές τις ζωοτροφές, μηδική και καλαμπόκι, είναι ότι είναι αρδευόμενες και δεδομένου ότι σε μεγάλο βαθμό οι αρδεύσεις  σε πολλές περιοχές της χώρας μας γίνεται με άντληση και μάλιστα από μεγάλο βάθος, το κόστος ενέργειας ανεβάζει πολύ και το κόστος αυτών των ζωοτροφών. Βέβαια το καλαμπόκι καλλιεργείται και για τον καρπό του, που είναι βασικό συστατικό των μιγμάτων για όλα τα ζώα και ατυχώς η χώρα μας είναι ελλειμματική.  Μπορούν οι πολύτιμες αυτές ποτιστικές ζωοτροφές να αντικατασταθούν με ξηρικές; Η απάντηση είναι μόνον σένα βαθμό, γι’ αυτό κρίνουμε σκόπιμο να επαναλάβουμε παλιότερο άρθρο μας σχετικά με την χρήση των ψυχανθών και των μιγμάτων τους με σιτηρά φθινοπωρινής καλλιέργειας, σαν ενσιρώματα ή σανούς στην διατροφή των ζώων.  

Στις συμπυκνωμένες οι ευρύτερα χρησιμοποιούμενες ζωοτροφές είναι οι καρποί καλαμποκιού, κριθαριού και σιταριού καθώς και το σογιάλευρο,  το ηλιάλευρο και τα πίτυρα σταριού που συμμετέχουν σε διάφορες αναλογίες  μαζί με τους ισορροπιστές ανόργανων στοιχείων και βιταμινών στα μίγματα γαλακτοπαραγωγής ή και της διατροφής των πτηνών και χοιρινών. Ζωοτροφές που δύσκολα αντικαθίστανται.

Για τα μηρυκαστικά ένα μικρό μέρος  μπορεί να αντικατασταθεί με ζαχαρόπιτα και την μελάσα, αλλά δεν είναι εύκολα προσιτές με τον περιορισμό των εργοστασίων ζαχαροτεύτλων, επίσης με τον βαμβακόσπορο και μέχρι 2 κιλά για τις μικρόσωμες αγελάδες και 2,5-3 για τις μεγαλόσωμες την ημέρα με σταδιακό εθισμό (καλό είναι να μη εξαντλούνται τα όρια), με τα ξηρά στέμφυλα εσπεριδοειδών, μια ζωοτροφή φτωχή σε αζωτούχες ουσίες που μπορεί να αντικαταστήσει σιτηρά έως 20% του μίγματος. Ένα μέρος έως 20% του μίγματος τα βασικά σιτηρά μπορούν να αντικατασταθούν με το τριτικάλε που και αυτό είναι στην κατηγορία των σιτηρών.

Αυτές οι αντικαταστάσεις θα πρέπει να γίνονται μετά από έρευνα αν συμφέρουν και φυσικά το σιτηρέσιο να προσαρμόζεται, ώστε να είναι ισόρροπο με τις ανάγκες του ζώου. Στα μίγματα γαλακτοπαραγωγής οι αγελαδοτρόφοι και οι αιγοπροβατοτρόφοι χρησιμοποιούν συγχρόνως τόσο το καλαμπόκι όσο και το κριθάρι και καλώς κάνουν. Παρατηρείται ορισμένες  φορές η άποψη ότι στην φάση της μεγάλης γαλακτοπαραγωγής πρέπει να παραλείπεται το κριθάρι και να κυριαρχεί το καλαμπόκι σε συνδυασμό με λίγα πίτυρα (μέχρι 20%) και σογιάλευρο. Είναι μια υπερβολή. Από σύγχρονη βιβλιογραφία 2007 «Διατροφή προβάτων» του ομότιμου καθηγητή του ΓΠΑ κ. Γ. Παπαδόπουλου στα προτεινόμενα μίγματα γαλακτοπαραγωγής προβατινών τύπου 1: 1,5 δηλαδή για κάθε 1 κιλό μίγμα καλύπτουμε τις ανάγκες παραγωγής 1,5 κιλού γάλακτος, προτείνει μίγματα με μόνο το καλαμπόκι ή μόνο το κριθάρι  σαν σιτηρό ή και με την συμμετοχή και των δύο με συνδυασμό πιτύρων και αλεύρων κ.λ.π.   Το αναφέρω αυτό γιατί με τις παρατηρούμενες ελλείψεις κυρίως του καλαμποκιού σ’ αυτή την περίοδο, να μην διστάζουμε να χρησιμοποιήσουμε το κριθάρι, αν το βρίσκουμε στην αγορά. Εν προκειμένου παραθέτουμε δύο συνθέσεις μιγμάτων από το βιβλίο του κ. καθηγητή:

Μίγμα Α. σύνθεση % : καλαμπόκι καρπός 52,1, πίτυρα 20,0, σογιάλευρο 8,3 – ηλιάλευρο 15,0 – μαρμαρόσκονη 3,0 – φωσφορικό διασβέστιο 0,8 – αλάτι 0,4 και ισορ. ιχνοστοιχείων και βιταμινών 0,4 και

Μίγμα Β. σύνθεση %:  κριθάρι καρπός 57,8 – πίτυρα 20,0 – σογιάλευρο 7,8 – ηλιάλευρο 10,0 – μαρμαρόσκονη 2,9 – φωσφορικό διασβέστιο 0,8 – αλάτι 0,3 – και ισορ. ιχνοστοιχίων και βιταμινών 0,4.

Υπάρχουν επίσης δυνατότητες  αξιοποίησης υποπροϊόντων και παραπροϊόντων της εγχώριας μεταποιητικής βιομηχανίας, που κατά κανόνα είναι οικονομικές, θέλουν όμως μια ιδιαίτερη προσοχή στην ενσωμάτωση στα σιτηρέσια διατροφής των ζώων μας. Δεδομένου δε ότι δεν είναι διαθέσιμες όλο τον χρόνο οι κτηνοτρόφοι μας τις αποφεύγουν. Και εδώ πρέπει να επισημάνουμε ότι οι αλλαγές των ζωοτροφών στην σύνθεση των σιτηρεσίων θα πρέπει να γίνονται σταδιακά και όχι απότομα για να αποφύγουμε προβλήματα και υγείας για τα ζώα μας.  

Ενδεικτικά θα αναφερθούμε στα στέμφυλα ζυθοποιίας (κριθαριού μπύρας)  που μπορούν να δοθούν στα βοοειδή και στα αιγοπρόβατα σαν νωπά μέσα σε πέντε ημέρες από την παραλαβή τους ή αφού ενσιρωθούν με την κλασική διαδικασία της ενσίρωσης. Τα νωπά και τα ενσιρωμένα στέμφυλα έχουν περισσότερη υγρασία από αυτή των ενσιρωμάτων καλαμποκιού και υπερτερούν σε αζωτούχες ουσίες, υστερούν όμως σε ενέργεια.

Οι ποσότητες που μπορούν να χορηγηθούν είναι: στα μεγάλα  βοοειδή μέχρι 15-18 κιλά την ημέρα στα πρόβατα μέχρι 1 κιλό την ημέρα και στα κατσίκια μέχρι 3 κιλά την ημέρα. Για μια αγελάδα κρεοπαραγωγής μέσου ζώντος βάρους 450 κιλών μπορούμε να χορηγήσουμε για την συντήρηση της 8-10 κιλά στέμφυλα ζυθοποιίας, 4-5 κιλά άχυρο και 1 κιλό ζαχαρόπιτα ή κριθάρι καρπό ενώ τον μήνα προ του τοκετού θα ενισχύσουμε με ένα μίγμα συμπυκνωμένων ζωοτροφών 2 κιλών . Ανάλογη προσέγγιση μπορούμε να κάνουμε και με τις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής με αυξημένες ανάγκες, όπου μπορούμε τα στέμφυλα να τα συνδυάσουμε και με το ενσίρωμα καλαμποκιού. Άλλα συγκεκριμένα παραδείγματα θα έχουμε σε άλλο μας κείμενο.

Φαίνεται λοιπόν η ανάγκη μιας συντονισμένης προσπάθειας όπως είπαμε και στην αρχή του κειμένου.

Από πλευράς πολιτείας πρέπει να γίνει μια ενίσχυση του κόστους ενέργειας στο ηλεκτρικό ρεύμα και στο αγροτικό πετρέλαιο που θα ανακοινωθεί από τώρα, ώστε να μην αποθαρρυνθούν οι καλλιεργητές  στην νέα εαρινή καλλιεργητική περίοδο.

Να διευκρινιστεί ότι οι σανοδοτικές καλλιέργειες που θα δηλωθούν στο ΟΣΔΕ το 2022 και 2023 θα πάρουν συνδεδεμένη ενίσχυση στα πλαίσια της ΚΑΠ

Το πιστωτικό σύστημα να γίνει πιο φιλικό, με κατανόηση στην παρούσα δύσκολη συγκυρία. Είναι βασικό οι κτηνοτρόφοι μας να έχουν δυνατότητα να προμηθεύονται ζωοτροφές την εποχή της συγκομιδής-αλωνισμού από τους παραγωγούς, πράγμα ωφέλιμο και για τις δύο πλευρές.

Οι πτηνοκτηνοτρόφοι μας να ενισχύσουν τα συλλογικά τους σχήματα για καλύτερες συλλογικές λύσεις.

Σένα μεσομακροπρόθεσμο σχεδιασμό γίνεται αντιληπτό, ότι πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή  στην καλύτερη αξιοποίηση των εγχώριων πόρων, από την καλύτερη αξιοποίηση – διαχείριση των βοσκοτόπων και με την δημιουργία υποδομών που θα διευκολύνουν την χρήση τους , στην αξιοποίηση των υποπροϊόντων και παραπροϊόντων των μεταποιητικών βιομηχανιών, την ενημέρωση των κτηνοτρόφων μας για την πιο ισορροπημένη διατροφή των ζώων τους και άλλα που θα αναδείξει η επιζητούμενη διαβούλευση.  

  •   ENTYΠH EΦHMEΡIΔA ΑΓΡΟΕΚΦΡΑΣΗ

Διαβάστε τα νέα μας στις ειδήσεις της Google

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

- Διαφήμιση -
- Διαφήμιση -
- Διαφήμιση -
- Διαφήμιση -
- Διαφήμιση -
- Διαφήμιση -
- Διαφήμιση -
- Διαφήμιση -

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ