Το αιγοπρόβειο γάλα που χρησιμοποιείται για παρασκευή , τόσο του τυριού ΦΕΤΑ, όσο και των άλλων τυριών ΠΟΠ, πρέπει να προέρχονται από τις ντόπιες φυλές προβάτων ή τα παράγωγα διασταυρώσεων αυτών που εκτρέφονται με την ποιμνιακή μορφή εκτροφής, τη στατική ή τη μετακινούμενη
Του Δ.Κουλουκτή*
Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει τον τελευταίο καιρό η Ελληνική προβατοτροφία από τις επιζωοτίες, δεν μπορώ να μην αναφερθώ στο εξαίρετο για μένα άρθρο του κ. Χρήστου Ξηρομερίτη με τίτλο ” Η φέτα και μια πικρή αλήθεια πίσω από την παράδοση”, που δημοσιεύτηκε στο φύλλο της Παρασκευής 8 Αυγούστου 2025 της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Στο άρθρο αυτό απεικονίζεται με σαφήνεια και γλαφυρότητα η κατάσταση που φτάσανε μέχρι σήμερα την Ελληνική προβατοτροφία ,από την άποψη των εκτρεφόμενων φυλών και της μορφής εκτροφής, σε σχέση με τις προδιαγραφές παρασκευής του προϊόντος της που τη στηρίζει, του παραδοσιακού φημισμένου τυριού με την προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ΦΕΤΑ. Τα όσα αναφέρονται στο άρθρο , με εκφράζουν απόλυτα και οι προβληματισμοί του κ. Ξρομερίτη είναι και δικοί μου προβληματισμοί, που από παλιά τους εξέφραζα με άρθρα μου στην εφημερίδα Αγροτική έκφραση τα περισσότερα , web site agroekfrasi.gr κα, αλλά και με ομιλίες μου στους νέους τότε και παλιούς κτηνοτρόφους .Αναφέρω στη συνέχεια αποσπάσματα από ομιλίες μου και άρθρα.
Στην ομιλία μου με θέμα “Προβληματισμοί για το παρόν και το μέλλον της αιγοπροβατοτροφίας μας” στην πολυπληθή συγκέντρωση κτηνοτρόφων που πραγματοποιήθηκε στα τέλη Μαρτίου του 2010 στην Ελασσόνα και οργανώθηκε από τον τότε Αντινομάρχη πρωτογενούς τομέα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λάρισας με ομιλητές γεωπόνους του Τμήματος Ζωικής Παραγωγής της τότε Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης και κτηνιάτρους της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής , μεταξύ των άλλων τόνιζα: “Από τα παραπάνω (προηγήθηκε αναφορά στις προδιαγραφές παρασκευής της φέτας) γίνεται αντιληπτό ότι το αιγοπρόβειο γάλα που χρησιμοποιείται για παρασκευή , τόσο του τυριού ΦΕΤΑ, όσο και των άλλων τυριών ΠΟΠ, πρέπει να προέρχονται από τις ντόπιες φυλές προβάτων ή τα παράγωγα διασταυρώσεων αυτών που εκτρέφονται με την ποιμνιακή μορφή εκτροφής, τη στατική ή τη μετακινούμενη. Το γάλα των άλλων φυλών μπορεί να χρησιμοποιείται για την παρασκευή τυριών που δεν είναι ΠΟΠ, όπως το κεφαλοτύρι και τα λευκά τυριά άλμης. Οι έλεγχοι του AGROCERT προβλέπεται να γίνονται όχι μόνο στο τυροκομείο , αλλά και στο χώρο εκτροφής των αιγοπροβάτων για τη διαπίστωση της εκτρεφόμενης φυλής. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις προδιαγραφές δεν χορηγείται στο τυροκομείο πιστοποίηση, αν αυτή χορηγήθηκε , ανακαλείται και επιβάλλεται το σύστημα κυρώσεων που περιγράφεται στην εθνική νομοθεσία
Ένας άλλος προβληματισμός που έχει σχέση με το πού οδηγείται η ελληνική αιγοπροβατοτροφία , είναι αυτός της παρατηρούμενης αναρχίας τα τελευταία χρόνια στο χώρο της εμπορίας των ζώων αναπαραγωγής και της έλλειψης ισχυρής πολιτικής για τις εκτρεφόμενες εγχώριες φυλές και τη γενετική τους βελτίωση. Φαίνεται ότι εκείνοι που επηρεάζουν την κατεύθυνση της ελληνικής προβατοτροφίας, αλλά και της αιγοτροφίας είναι οι ζωέμποροι που δρούν μάλλον ανεξέλεγκτα. Ζωέμποροι και μάλιστα κάποιοι από αυτούς αυτοδιαφημιζόμενοι επιστήμονες με τις διαφημίσεις τους παρασύρουν τελευταία στην προμήθεια προβάτων και γιδιών ξενικών φυλών, όχι μόνο κάποιους που για πρώτη φορά αποφασίζουν να ασχοληθούν με την αιγοπροβαυοτροφία, αλλά δυστυχώς και παραδοσιακούς κτηνοτρόφους . Έχοντας στην Ελλάδα το πλεονέκτημα της προστασίας των ονομασιών είκοσι τυριών και ιδιαίτερα της φέτας που με τόσες προσπάθειες και δυσκολίες αποκτήθηκε, οι προσπάθειες αυτών των κερδοσκόπων καμία ανταπόκριση δεν πρέπει να έχουν. Ιδιαίτερα στην επαρχία Ελασσόνας που αναμένεται και το άλλο πλεονέκτημα της εγγραφής των ονομασιών “Αρνάκι Ελασσόνας ” και ” Κατσικάκι Ελασσόνας ” στο μητρώο των προσταυευόμενων ονομασιών προέλευσης, θα πρέπει να προκαλέσουν και την αντίδραση. Υπάρχουν στην Ελλάδα αρκετές φυλές προβάτων αντάξιες ως προς τη γαλακτοπαραγωγή με τις ξενικές, με επιπλέον το πλεονέκτημα της προσαρμογής στο δικό μας περιβάλλον , στο οποίο δύσκολα προσαρμόζονται οι ξενικές φυλές.” Η Ομιλία μου αυτή δημοσιεύτηκε στα μέσα ενημέρωσης που προανέφερα. Σε άρθρο μου με θέμα ” Η προστασία του τυριού φέτα στην πράξη σήμερα.” σε κάποια σημεία τονίζω.” Η φέτα είναι προϊόν της παραδοσιακής αιγοπροβατοτροφίας και αυτή πρέπει να δρέψει τα ωφέλη της φήμης της και των ιδιαίτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών της” “Το τυρί φέτα δεν ανήκει σε κανέναν μεμονωμένα . Είναι η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. Είναι το εθνικό μας προϊόν.Είναι το στήριγμα της Ελληνικής παραδοσιακής αιγοπροβατοτροφίας. Καθήκον όλων μας είναι να το προστατέψουμε , να το φυλάξουμε σαν τα μάτια μας. Σε άλλο άρθρο αναφέρω μεταξύ των άλλων τους σκοπούς και τις επιδιώξεις της προστασίας των ονομασιών προέλευσης που οι πιο σημαντικοί είναι: – Η βελτίωση του γεωργικού εισοδήματος και η συγκράτηση του αγροτικού πληθυσμού , ιδιαίτερα στις ορεινές , μειονεκτικές και απομακρυσμένες περιοχές, με την προώθηση προϊόντων που παρουσιάζουν ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. – Η ικανοποίηση των καταναλωτών που αναζητούν ποιοτικά προϊόντα με εγγυήσεις για τη μέθοδο παρασκευής και την καταγωγή τους. Σε ομιλία μου με θέμα ” Οι τάσεις στην ανάπτυξη της ελληνικής αιγοπροβατοτροφίας σήμερα “σε εκδήλωση που οργάνωσε η εφημερίδα Αγροτική έκφραση στα πλαίσια της Γεωργικής έκθεσης στη Λάρισα το 2013 στο τέλος της αναφέρω. “
Συμπερασματικά η ανάπτυξη της αιγοπροβατοτροφίας θα πρέπει να στηριχτεί στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων, όπως είναι τα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης και τα βιολογικά. Στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές θα πρέπει να παραμείνει και να αναπτυχθεί το εκτατικό και ημιεντατικό σύστημα εκτροφής της ποιμνιακής αιγοπροβατοτροφίας για την αξιοποίηση της αυτοφυούς πλούσιας χλωρίδαςτων βοσκοτόπων με εκτροφή των εγχώριων φυλών αιγοπροβάτων, με προσπάθεια βελτίωσηςόλων των παραμέτρων της εκτροφής. Στις πεδινές περιοχές μπορεί να αναπτυχτεί το εντατικό σύστημα εκτροφής της σταβλισμένης μορφής εκτροφής, που θα στηρίζεται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό στις ιδιοπαραγόμενες ζωοτροφες.Είναι αναγκαίος ένας εθνικός προγραμματισμός ανάπτυξης της ελληνικής αιγοπροβατοτροφίας και οι καθοριζόμενοι όροι της παραγωγικής διαδικασίας να εφαρμόζονται και να ελέγχονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες και διεπαγγελματικές οργανώσεις. Νιώθω την πίκρα που παρά τις όλες μου προαναφερόμενες προσπάθειες, δεν μπόρεσα να ευαισθητοποιήσω κανέναν από τους αρμόδιους φορείς για την αυστηρή τήρηση των προδιαγραφών της φέτας .Ίσως μία αντίδραση των καταναλωτών,όπως αυτή του κ.Ξηρομερίτη, που έστω και μετά από αρκετά χρόνια αντιλαμβάνονται οτι παραπλανούνται, να αναγκάσει τους αρμόδιους φορείς της πολιτείας ,να εγκαταλείψουν τη σιωπηρή ανοχή, που ο κ Ξηρομερίτης επισημαίνει στο άρθρο του, και να λάβουν δραστικά μέτρα για την προστασία της ονομασίας “ΦΕΤΑ” ,που θα είναι και προστασία του καταναλωτή. Λάρισα 18 Αυγούστου 2025.
*O Δ.Κουλουκτσής είναι γεωπόνος ζωοτέχνης συνταξιούχος, συνεργάτης του agroekfrasi.gr
