22 Μαρτίου Παγκόσμια Ημέρα Νερού
H 22α Μαρτίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Νερού, μια ημέρα αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση του κοινού για την αξία του νερού και την ανάγκη για βιώσιμη διαχείριση αυτού του πολύτιμου πόρου. Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε το 1992 από τον ΟΗΕ, στο πλαίσιο της Διάσκεψης για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (Ρίο), και από τότε γιορτάζεται κάθε χρόνο, με σκοπό να ενισχύσει τη συνειδητοποίηση γύρω από τα ζητήματα που σχετίζονται με το νερό.
Το νερό αποτελεί τον πιο σημαντικό φυσικό πόρο στον πλανήτη, απαραίτητο για την επιβίωση όλων των ζωντανών οργανισμών. Η παγκόσμια σημασία του νερού είναι αδιαμφισβήτητη και αγγίζει κάθε τομέα της ανθρώπινης ζωής, από την υγεία και την τροφή, μέχρι την οικονομία και την περιβαλλοντική ισορροπία.
Το νερό είναι απαραίτητο για την ανθρώπινη επιβίωση. Χρησιμοποιείται για πόση, μαγείρεμα, προσωπική υγιεινή, και πολλές άλλες καθημερινές ανάγκες. Χωρίς νερό, η ζωή στη Γη θα ήταν αδύνατη. Εκτός από τις άμεσες ανάγκες του ανθρώπου, το νερό είναι απαραίτητο και για τη γεωργία, καθώς χρησιμοποιείται για την άρδευση των καλλιεργειών που αποτελούν τη βάση της ανθρώπινης διατροφής.
Η βιομηχανία και η ενέργεια εξαρτώνται επίσης σε μεγάλο βαθμό από το νερό. Χρησιμοποιείται στην παραγωγή προϊόντων, στη ψύξη εργοστασίων και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω υδροηλεκτρικών σταθμών. Η αποδοτική διαχείριση του νερού είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη των οικονομιών και την ευημερία των κοινωνιών.
Η σημασία του νερού είναι επίσης περιβαλλοντική. Τα οικοσυστήματα που εξαρτώνται από το νερό για τη ζωή τους – όπως ποτάμια, λίμνες και θάλασσες – διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Η μόλυνση των υδάτινων πόρων, η υπεράντληση και η κλιματική αλλαγή απειλούν τη διαθεσιμότητα και την ποιότητα του νερού, γεγονός που έχει σοβαρές συνέπειες για το περιβάλλον και τις ανθρώπινες κοινότητες.
Ωστόσο, ο κόσμος αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις όσον αφορά την πρόσβαση σε καθαρό και ασφαλές νερό. Παρά την αφθονία του σε πολλές περιοχές, η ανισοκατανομή του νερού και οι φυσικές καταστροφές περιορίζουν την προσβασιμότητα. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περίπου 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν χωρίς ασφαλή πόσιμο νερό, και εκατομμύρια ακόμη δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης.
Η ανάγκη για βιώσιμη διαχείριση του νερού είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Η εκπαίδευση για την αξία του νερού, η προστασία των υδάτινων πόρων και η προώθηση της αποτελεσματικής χρήσης του είναι απαραίτητες για την εξασφάλιση του μέλλοντος του πλανήτη και των γενεών που θα έρθουν.
Η γεωγραφική ζώνη της Αττικής και του λεκανοπεδίου με το πρόβλημα της επάρκειας νερού στην Αθήνα, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, είναι ένα θέμα που έχει γίνει ιδιαίτερα σημαντικό τα τελευταία χρόνια, λόγω διάφορων παραγόντων που επηρεάζουν την προσφορά και τη ζήτηση του νερού.
Αρχικά, η Αττική εξαρτάται από μια περιορισμένη σειρά υδάτινων πόρων, με κύρια πηγή το υδροδοτικό σύστημα που περιλαμβάνει φράγματα και ταμιευτήρες, όπως το φράγμα του Μαραθώνα, του Μόρνου και της Υλίκης. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή έχει επιφέρει σημαντικές μεταβολές στα επίπεδα βροχοπτώσεων, με αποτέλεσμα τη μείωση της ποσότητας νερού που συλλέγεται και αποθηκεύεται στα φράγματα. Η χαμηλή βροχόπτωση, ειδικά τα τελευταία χρόνια, έχει οδηγήσει σε πτώση της στάθμης των ταμιευτήρων και στην ενίσχυση της ανησυχίας για την επάρκεια του πόσιμου νερού.
Αν και η Αττική έχει μέχρι στιγμής καταφέρει να διαχειριστεί τη ζήτηση μέσω ενός συνδυασμού τοπικών υδάτων, μεταφοράς νερού από άλλες περιοχές και ανακύκλωσης, η πρόκληση παραμένει, και απαιτείται αυξημένη προσοχή και δράση για την προστασία των υδάτινων πόρων. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, απαιτούνται λύσεις που περιλαμβάνουν την ενίσχυση των υποδομών, την ανάπτυξη στρατηγικών εξοικονόμησης νερού, την εκπαίδευση του κοινού για τη σωστή χρήση και τη μείωση της σπατάλης, καθώς και την ενίσχυση της πολιτικής προστασίας των υδάτων μέσω βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης.
Με δεδομένη την αυξανόμενη ζήτηση και τις περιβαλλοντικές πιέσεις, η αντιμετώπιση του προβλήματος της επάρκειας νερού στην Αθήνα απαιτεί συνεργασία σε όλα τα επίπεδα – από την τοπική αυτοδιοίκηση έως την πολιτική και τις βιομηχανίες – με στόχο τη διασφάλιση μιας βιώσιμης και δίκαιης διαχείρισης του νερού για το μέλλον.
Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Νερού επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα θέματα και προκλήσεις που αφορούν την υδροδότηση, την ποιότητα του νερού, τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και την ανισότητα στην πρόσβαση σε καθαρό και ασφαλές πόσιμο νερό. Η φετινή θεματολογία επικεντρώνεται στο “Νερό για όλους”, με στόχο να επισημανθεί ότι εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές νερό, μια κατάσταση που επιδεινώνεται από τις φυσικές καταστροφές και την υπερεκμετάλλευση των υδάτινων πόρων.
Είναι επίσης μια υπενθύμιση της σημασίας της προστασίας των υδάτινων πόρων και της ανάγκης για πιο υπεύθυνη χρήση του νερού σε προσωπικό, κοινωνικό και βιομηχανικό επίπεδο. Από τη σωστή διαχείριση των πόρων, μέχρι την προστασία από τη μόλυνση και την ανακύκλωση, η Παγκόσμια Ημέρα Νερού καλεί τους πολίτες, τις κυβερνήσεις και τους οργανισμούς να αναλάβουν δράση για την εξασφάλιση του νερού και την προστασία των οικοσυστημάτων.
Συνοψίζοντας, το νερό δεν είναι απλώς μια φυσική ανάγκη, αλλά θεμέλιο για την ανάπτυξη και ευημερία των ανθρώπων και του πλανήτη. Η προστασία του νερού και η διαχείρισή του με υπευθυνότητα είναι καθήκον όλων μας, προκειμένου να εξασφαλίσουμε έναν βιώσιμο και υγιή κόσμο για τις μελλοντικές γενιές.
Η ημέρα αυτή είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για να σκεφτούμε και να δράσουμε για το μέλλον του πλανήτη μας, τόσο σε ατομικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Από το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας – Παράρτημα Ανατολικής Στερεάς
21 Μαρτίου Παγκόσμια Ημέρα Δασών
Καθιερωμένη Παγκόσμια Γιορτή των Δασών σήμερα και Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Δύο γιορτές στην ίδια σημαδιακή μέρα της εαρινής ισημερίας. Ευτυχής συνάντηση άνοιξης, δασών και ποίησης! Αστείρευτη πηγή έμπνευσης τα δάση και αρχέγονη προσφυγή καταγωγής.
Η καθιέρωση όμως της γιορτής των δασών από τον ΟΗΕ δεν είχε την έμπνευση από τη αφειδώλευτη προσφορά τους στον άνθρωπο αλλά από τη συνείδηση της βαθμιαίας υποχώρησής τους, τον κίνδυνο αφανισμού τους και την κατάρρευση της υγείας του πλανήτη. Και είναι αλήθεια ότι η παγκόσμια λογοτεχνία δεν εμπνεύστηκε μόνο από την παραδείσια αίγλη των δασών στον άνθρωπο αλλά μάλλον οι λογοτέχνες ήταν οι πρώτοι που εξέφρασαν την βαθιά τους απογοήτευση από τον συστηματικό τους αφανισμό, έως ότου να επισημανθεί ασθμαίνοντας από την επιστημονική θεώρηση της προστασίας τους.
Παγκόσμια Ημέρα Δασών λοιπόν και η φετινή θεματολογία που έθεσε ο ΟΗΕ, έχει τον τίτλο «Δάση και Τρόφιμα», για να θυμίσει ίσως την αρχέγονη αλλά και την μόνιμη αναζήτηση της πηγής των τροφίμων. Κοινοτοπία για μεγάλο μέρος του πληθυσμού που συνεχίζει να διαβιεί στην ύπαιθρο. Δεν παύει όμως ο τίτλος να δημιουργεί αμφίσημα ερωτήματα για τους ενήμερους πολίτες. Γίνεται με σκοπό να προστατευτούν οι γενετικοί πόροι και οι άγριοι συγγενείς των καλλιεργούμενων ειδών ή ως ευκαιρία για εκμετάλλευση; Πολύ θα θέλαμε να ισχύει το πρώτο, γιατί στη βαθύτερη φιλοσοφία της, η δυτική σκέψη, βασίζεται στον ορθολογισμό και στην επιστημονική τεκμηρίωση, αλλά πλείστες απογοητεύσεις συνδέονται με το αντίθετο. Οι αφανισμένες ανθρώπινες κοινότητες και πολιτισμοί, που συμβίωναν αρμονικά με τη φύση, παραμένουν ιστορικοί μάρτυρες. Ο ευρωπαϊκός «ορθολογισμός» στις ακρότητες του κέρδους που τον διακατέχει, συνεχίζει να καταστρέφει τα δάση του Αμαζονίου και να εκτοπίζει πληθυσμούς ανά την υφήλιο για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Ποιο φρένο μπορεί να μπει σ’ αυτόν τον παραλογισμό; Αρκεί μια γιορτή να εξιλεώνει ένα συνεχές έγκλημα;
Ως Γεωτεχνικοί που υπηρετούμε τα δάση, τους φυσικούς πόρους και τα τρόφιμα, οφείλουμε να επισημαίνουμε καθημερινά ότι υπάρχουν όρια. Ο πλανήτης είναι πλέον πεπερασμένος και η αφθονία δεν υφίσταται ως πραγματική έννοια. Αυτά στη γενική θεώρηση.
Στη χώρα μας άλλωστε, είμαστε μάρτυρες της συνεχιζόμενης καταστροφής. Πυρκαγιές, πλημμύρες και καύσωνες, αποτελούν την καθημερινή ειδησεογραφία που κατά την κυρίαρχη άποψη, οφείλονται σε εξωγενείς παράγοντες που ονοματίζονται ως «κλιματική κρίση». Είμαστε όμως ταυτόχρονα και μάρτυρες της συρρίκνωσης των υπουργείων και των υπηρεσιών που υπηρετούν τα δάση τα τρόφιμα και τους πόρους και καμιά βεβαιότητα δεν είναι πλέον δεδομένη. Τα δάση μας, πέρα από τις πυρκαγιές, κυριαρχούνται από ανεμογεννήτριες και κατακερματίζεται ο ορεινός μας χώρος. Οι καλλιέργειές μας φθίνουν σε αφθονία και ποιότητα και σημαντικές παραγωγικές γαίες εγκαταλείπονται ή παραδίδονται στη φωτοβολταϊκή ετερόφωτη «λαμπρότητα». Τα ποτάμια μας γίνονται λίμνες και οι λίμνες μας αντλιοταμιεύσεις. Ως επιστημονική κοινότητα Γεωτεχνικών θέτουμε τα αυτονόητα όρια. Διερωτόμαστε αν υπάρχουν για τους ταγούς του κράτους.
Και να κλείσουμε με ένα ποιητικό ερώτημα. Οι Μούσες, αυτές οι κόρες της μνημοσύνης, που είχαν εκλέξει ως ενδιαίτημα από παράδοση τον Ελικώνα και ενέπνευσαν ποιητές και λογοτέχνες, που πρέπει πλέον να τις αναζητήσουμε; Σίγουρα όχι στους εκατοντάδες πυλώνες που βεβηλώνουν τα ιερά τους τεμένη.
Από το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας – Παράρτημα Ανατολικής Στερεάς
