Η Αιτωλοακαρνανία είναι ο μεγάλος παραγωγός της επιτραπέζιας ελιάς Καλαμών της χώρας, συμμετέχοντας με ποσοστό 44% στη συνολική εγχώρια παραγωγή. Είναι μία από τις κυρίαρχες καλλιεργούμενες ποικιλίες στον κάμπο του Μεσολογγίου και ευρύτερα στην Αιτωλοακαρνανία, στηρίζοντας το οικογενειακό εισόδημα χιλιάδων καλλιεργητών της περιοχής.
Η ελιά Καλαμών της Αιτωλοακαρνανίας αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας διακινείται από το 1930 διεθνώς με την ονομασία Calamata/Kalamata olives. Μάλιστα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ίδιο το ελληνικό κράτος με το Π.Δ. 221/1979, θωρακίζοντας το ήδη τότε γνωστό brand name “Calamata olives” στις αγορές του εξωτερικού, υποχρέωσε ρητά τις εξαγωγικές επιχειρήσεις να εξάγουν τις επιτραπέζιες ελιές της ποικιλίας Καλαμών με την ονομασία αυτή.
To 1993, πραγματοποιήθηκε κατοχύρωση του ΠΟΠ με το όνομα “Ελιά Καλαμάτας” / PDO “Elia Kalamatas”, κάτι που σημαίνει προέλευση του προϊόντος, χωρίς να ληφθούν υπ’όψιν οι σοβαρές επιπτώσεις για τους ελαιοπαραγωγούς και τις μεταποιητικές/εξαγωγικές επιχειρήσεις όλης της χώρας που έχουν ως αντικείμενο τις ελιές Καλαμών που δεν προέρχονται από τη Μεσσηνία. Το μέγεθος του προβλήματος γίνεται εύκολα αντιληπτό αν ληφθεί υπ’όψιν ότι η παραγωγή ελιάς Καλαμών στη Μεσσηνία δεν ξεπερνά το 0,33% της εγχώριας παραγωγής!
Το 2018 και μετά από μεγάλη αναταραχή που είχε προκληθεί σε παραγωγούς και επιχειρήσεις και στις διεθνείς αγορές εκδόθηκε η υπ’αριθμ. 331/20735/26.2.2018 Υπουργική Απόφαση που ρύθμιζε το εν λόγω ζήτημα, επιτρέποντας την εξαγωγή των εμπορικών τύπων των επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας “Καλαμών” με την καθιερωμένη και θεσμοθετημένη ονομασία τους “Kalamata Olives” (ανερχόμενες σε άνω των 73.000 τόνων ετησίως), όπως επίσης και την διάθεση χωρίς κανένα πρόβλημα και του εμπορικού τύπου ΠΟΠ “Ελιά Καλαμάτας” / PDO “Elia Kalamatas” (με την παραγωγή τους να ανέρχεται μόλις σε 277 τόνους ετησίως). Με τον τρόπο αυτό, συνεχίστηκε κανονικά η εξαγωγή ελιάς Καλαμών ως Kalamata olives, όπως επίσης και η εξαγωγή ΠΟΠ ελιάς Καλαμάτας ως PDO “Elia Kalamatas”, χωρίς να θίγονται τα συμφέροντα καμίας πλευράς.
Όπως ωστόσο έγινε γνωστό σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του ακυρώνει την Υπουργική Απόφαση του 2018, με αποτέλεσμα οι εξαγωγείς της ελιάς Καλαμών να μην μπορούν πια να χρησιμοποιούν την ονομασία “Kalamata olives”, μετά από 90 χρόνια συναλλαγών με αυτή την ονομασία!
Οι συνέπειες αναμένονται εφιαλτικές. Με τα νέα δεδομένα, οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις της ελιάς Καλαμών -πλην των Μεσσήνιων- οδηγούνται στην καταστροφή, αφού θα αποκλειστούν από τις αγορές του εξωτερικού όπου το προϊόν τους είναι γνωστό με συγκεκριμένη ονομασία. Λαμβάνοντας μάλιστα υπ’όψιν ότι η εξαγωγή της ελιάς Καλαμών αποφέρει στη χώρα έσοδα άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, οι οικονομικές συνέπειες αγγίζουν όχι μόνο ένα προϊόν κι έναν κλάδο, αλλά ολόκληρη την ελληνική οικονομία.
Ταυτόχρονα, δίνεται τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε παραγωγούς τρίτων χωρών (Αίγυπτος, Τουρκία, κ.α.) και ιδιαίτερα στις αγορές των τρίτων εισαγωγικών χωρών (ΗΠΑ, Καναδάς, Αραβικές χώρες κ.α.), όπου δεν ισχύουν οι Κοινοτικοί Κανονισμοί και όπου εξάγεται περίπου το 40% της ελληνικής παραγωγής. Τούτο διότι οι παραγωγοί των ελαιοπαραγωγικών ανταγωνιστριών χωρών αυτών, εκμεταλλευόμενοι την ελληνική ονομασία, θα μπορούν να εμπορεύονται κανονικά τα προϊόντα τους με την ονομασία “Kalamata olives” χωρίς καμία συνέπεια, ενώ στο ελληνικό προϊόν θα απαγορεύεται να εξαχθεί στις διεθνείς αγορές με την ονομασία αυτή.
Οι παραγωγοί της Αιτωλοακαρνανίας οδηγούνται σε αδιέξοδο. Η τοπική κοινωνία βρίσκεται σε αναβρασμό και η Τοπική αυτοδιοίκηση εκφράζει την έντονη ανησυχία της για τους παραγωγούς της ελιάς Καλαμών. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επιβάλλεται να αναλάβει άμεσα δράση για την επίλυση του προβλήματος. Ενός προβλήματος στο οποίο έχει συντελέσει το ίδιο το Δημόσιο, οδηγώντας από τη μία τους παραγωγούς επί δεκαετίες σε εξαγωγές με την ονομασία Kalamata olives και από την άλλη προβαίνοντας σε ενέργειες αναγνώρισης ονομασίας προϊόντων χωρίς σχεδιασμό και χωρίς συνυπολογισμό των συνεπειών και των πραγματικών συνθηκών της αγοράς.
Κατόπιν αυτών ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:
- Σε ποιες άμεσες ενέργειες θα προβεί το Υπουργείο για την προστασία των παραγωγών της ελιάς Καλαμών στην Αιτωλοακαρνανία, που είναι πρώτη πανελλαδικά στην παραγωγή ελιάς Καλαμών αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα, απέναντι στα δεδομένα που διαμορφώνει η απόφαση του ΣτΕ;
- Πώς θα αποκατασταθεί η δυνατότητα των Ελλήνων παραγωγών και επιχειρήσεων που εξάγουν ελιά Καλαμών/KALAMATA να χρησιμοποιούν την ονομασία “Kalamata olives” στις εξαγωγές τους, όπως πράττουν τα τελευταία 90 χρόνια ;
Ο Ερωτών Βουλευτής
Δημήτρης Κωνσταντόπουλος
