Υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων
Σημαντική προσπάθεια συντονισμού όλων των φορέων, έντονο ενδιαφέρον από το Υπουργείο
Σε κλίμα γόνιμου διαλόγου, συνεδρίασε την, Τρίτη 25 Ιουνίου, η Υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής, με αντικείμενο τις βιώσιμες υδατοκαλλιέργειες. Η συνεδρίαση, που πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία της Δρος. Διονυσίας-Θεοδώρας Αυγερινοπούλου, αποτέλεσε μια από τις πλέον περιεκτικές θεσμικές συζητήσεις επί του θέματος, αναδεικνύοντας τη σύγκλιση, αλλά και τις νέες προτάσεις βιωσιμότητας που πρέπει να χαρακτηρίζουν την εθνική στρατηγική για το μέλλον του κλάδου.
Η συμμετοχή υπήρξε πολυφωνική και πλούσια, καθώς εκπρόσωποι της πολιτείας, της επιστημονικής κοινότητας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της παραγωγής και της κοινωνίας των πολιτών κατέθεσαν τις απόψεις τους, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της διαφάνειας και ενδυνάμωσης του διαλόγου για ένα ζήτημα που επηρεάζει το θαλάσσιο περιβάλλον, την τοπική ανάπτυξη και τη διατροφική ασφάλεια.Η συνεδρίαση επιβεβαίωσε τη σημασία των υδατοκαλλιεργειών ως στρατηγικό αναπτυξιακό εργαλείο υπό την προϋπόθεση ότι ασκείται με περιβαλλοντική υπευθυνότητα, κοινωνική συνοχή και οικονομική προοπτική. Όπως, μάλιστα, υπογράμμισε η Πρόεδρος της Υποεπιτροπής, η ολοκληρωμένη αυτή παρουσίαση δίνει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί χρήσιμος διάλογος με όλους τους αρμόδιους φορείς, έτσι ώστε από κοινού να αναπτυχθεί μια βιώσιμη στρατηγική για τις υδατοκαλλιέργειες στη χώρα μας.
Τα Μέλη της Επιτροπής ενημέρωσαν οι κ.κ.Χρήστος Κέλλας, Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Δρ. Κωνσταντίνος Μυλωνάς, Διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ) του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), Ιωάννης Τριανταφυλλάκης, Δήμαρχος Ξηρομέρου, Γεώργιος Κουτουζής, Δήμαρχος Πόρου, Στέλλα – Σοφία Κυβέλου – Χιωτίνη, Καθηγήτρια Χωροταξίας και Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, Εμπειρογνώμονας της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, Παύλος Αβραμίδης, Καθηγητής Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Απόστολος Τουραλιάς, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ), Γεώργιος Πιτάκας, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μικρομεσαίων Ιχθυοκαλλιεργητών (ΠΑΝΕΜΜΙ), Ευαγγελία Δουζίνα, Πρόεδρος του Ιδρύματος «Rauch Foundation» και Μαρία Καραμανώφ, επίτιμη Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας – Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας.
Ο κ. Κέλλας τόνισε ότι η υδατοκαλλιέργεια αποτελεί βασικό πυλώνα της γαλάζιας οικονομίας της ΕΕ και της Ελλάδας, με υψηλή εξαγωγική αξία και συμβολή στη διατροφική ασφάλεια και την πρωτογενή παραγωγή. Επεσήμανε πως πάνω από το 50% των ψαριών παγκοσμίως προέρχεται από υδατοκαλλιέργειες, ενώ στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται πάνω από 700 φορείς, απασχολώντας περίπου 15.000 εργαζομένους.
Ο Υφυπουργός υπογράμμισε τα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα του κλάδου, όπως η ελάχιστη χρήση γλυκού νερού και η συμβολή στη διατήρηση οικοσυστημάτων NATURA 2000. Επισήμανε επίσης τη σημαντική παρουσία των μονάδων σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου δημιουργούνται θέσεις εργασίας και ενισχύεται η τοπική οικονομία.
Στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, παρουσιάστηκε η νέα στρατηγική της Ε.Ε. για βιώσιμες υδατοκαλλιέργειες, ευθυγραμμισμένη με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, προωθώντας πρακτικές κυκλικής οικονομίας, μειωμένων εκπομπών άνθρακα και βιοποικιλότητας. Αναφέρθηκε επίσης το εθνικό στρατηγικό σχέδιο (ΠΕΣΣΑΥ) 2021-2030, το οποίο στοχεύει σε αύξηση παραγωγής κατά 3% έως το 2025 και 5% έως το 2030, με βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων.
Η Πρόεδρος της Υποεπιτροπής ευχαρίστησε τον Υφυπουργό για την εποικοδομητική συνεργασία και την εμπεριστατωμένη παρουσίαση. Τόνισε τη σημασία του διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες για τη χάραξη μιας βιώσιμης στρατηγικής για τις ιχθυοκαλλιέργειες, τόσο ως προς τα θέματα προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος, όσο και ως προς τις μορφές ανάπτυξης του βιώσιμου τουρισμού στη χώρα μας, και κάλεσε τους Δημάρχους Πόρου και Ξηρομέρου να εκφράσουν τις τοπικές απόψεις.
Ο κ. Γιώργος Κουτουζής, εξέφρασε την αντίθεση της τοπικής κοινωνίας του Πόρου –και ευρύτερα του Αργοσαρωνικού– στην προωθούμενη θεσμοθέτηση Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) ζητώντας μεγαλύτερη διαφάνειας, ουσιαστική διαβούλευση, σύγχρονες στρατηγικές και επαρκείς περιβαλλοντικές μελέτες. Κατέληξε ζητώντας ακρόαση της φωνής των τοπικών κοινωνιών, με ιδιαίτερη έμφαση στους νέους που προσπαθούν να κρατηθούν στον τόπο τους, και κάλεσε την Πολιτεία να επανεξετάσει τον σχεδιασμό.
Ο κ. Ιωάννης Τριανταφυλλάκης τόνισε ότι η θεσμοθέτηση των ΠΟΑΥ (Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών) στην περιοχή θα πρέπει να συνδυαστεί με ουσιαστική διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, ώστε να μην υπάρχει κοινωνική αναστάτωση. Ο ίδιος έχει ήδη προσφύγει στο ΣτΕ και έχει καταθέσει εναλλακτικές προτάσεις για βιώσιμες μορφές υδατοκαλλιέργειας στην ανοιχτή θάλασσα, μειώνοντας τη χρήση επιβαρυντικών ουσιών όπως τα αντιβιοτικά και η φορμόλη. Υπογράμμισε την ανάγκη πολυτροπικής ανάπτυξης (τουρισμός, αλιεία, καλλιέργεια φυκιών και οστράκων), με προστασία του περιβάλλοντος και κυρίως της ποσειδωνίας. Ζήτησε τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στη λήψη αποφάσεων ενώ έκανε έκκληση να αναγνωριστούν οι υδατοκαλλιεργητές που εφαρμόζουν καλές πρακτικές, τονίζοντας την ανάγκη ενός σωστού χωροταξικού σχεδιασμού για βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη.
Η κα. Στέλλα-Σοφία Κυβέλου-Χιωτίνη, τόνισε ότι η βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια είναι διεθνής επιδίωξη και βασίζεται σε περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική βιωσιμότητα ενώ υπογράμμισε την ανάγκη κοινωνικής αποδοχής, κατάλληλης χωροθέτησης και εφαρμογής καινοτόμων και κυκλικών μοντέλων ανάπτυξης.
Ο Δρ. Κωνσταντίνος Μυλωνάς παρουσίασε το έργο του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας και Υδατοκαλλιεργειών, με εστίαση στην εμπειρία του Ινστιτούτου και τη συμμετοχή σε μεγάλα ευρωπαϊκά προγράμματα, στην περιβαλλοντική γνώση και τις επιπτώσεις των υδατοκαλλιεργειών, που είναι κυρίως τοπικές, αναστρέψιμες και εξαρτώνται από διάφορους φυσικούς παράγοντες, στην αναγκαιότητα της υδατοκαλλιέργειας λόγω εξάντλησης των φυσικών ιχθυαποθεμάτων, στην ανάγκη αξιοποίησης της θάλασσας ως αυτάρκη διατροφική πηγή και στην θετική οικολογική συνεισφορά των υδατοκαλλιεργειών.
Ο κ. Παύλος Αβραμίδης παρουσίασε την ερευνητική του δραστηριότητα σε λιμνοθαλάσσια και παράκτια υδάτινα οικοσυστήματα, με εστίαση στην ποιότητα ιζημάτων, τόνισε την εφαρμογή της εγκυκλίου του Υπουργείου από το 2019, η οποία καθορίζει τις περιβαλλοντικές παραμέτρους που πρέπει να παρακολουθούνται συστηματικά, ενώ αναφέρθηκε στη σύσταση εξειδικευμένης ερευνητικής ομάδας στο Πανεπιστήμιο Πατρών για την περιβαλλοντική παρακολούθηση των υδατοκαλλιεργειών.
Ο κ. Γεώργιος Πιτάκας παρουσίασε τις μικρομεσαίες ιχθυοκαλλιέργειες ως πυλώνα βιώσιμης ανάπτυξης και επισιτιστικής ασφάλειας, με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και ισχυρή τοπική απασχόληση. Τόνισε την ανάγκη επιτάχυνσης των διαδικασιών για τα Προεδρικά Διατάγματα και την εκπόνηση νέου Χωροταξικού Πλαισίου.
Η κα. Ευαγγελία Δουζίνα τόνισε ότι δεν είναι ενάντια στις υδατοκαλλιέργειες, αλλά υπέρ της λογικής και της επιστημονικής προσέγγισης, κάνοντας λόγο για ανάγκη για ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και περιβαλλοντικής προστασίας.
Η κα Μαρία Καραμανώφ εξέφρασε την ανησυχία της για το ισχύον ειδικό χωροταξικό πλαίσιο των ιχθυοκαλλιεργειών, το οποίο θεσπίστηκε το 2011 και είναι αναγκαίο να επικαιροποιηθεί στη βάση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, ώστε να διασφαλίζεται η αρμονική συνύπαρξη ιχθυοκαλλιεργειών με άλλες δραστηριότητες και να υπάρξει ειδική μέριμνα για τις περιοχές NATURA, μέσα από ένα νέο, επιστημονικά τεκμηριωμένο, νομικά ασφαλές και περιβαλλοντικά υπεύθυνο πλαίσιο.
Ο κ. Αποστόλος Τουραλιάς κάλεσε σε μια πιο ισορροπημένη και αντικειμενική συζήτηση για την ιχθυοκαλλιέργεια στην Ελλάδα και παρουσίασε τον κλάδο ως ώριμο, με περιθώρια βελτίωσης αλλά και πρόθεση για αυστηροποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου. Ζήτησε τεκμηριωμένο και ψύχραιμο διάλογο και υπογράμμισε ότι η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με προκαταλήψεις αλλά με επιστημονικά δεδομένα, δικαστικές αποφάσεις και παραγωγικό ρεαλισμό.
Η συνεδρίαση ανέδειξε την εξέλιξη και τη σημασία των υδατοκαλλιεργειών ως αναγκαίας διατροφικής λύσης, την επιστημονική τεκμηρίωση υπέρ της ορθής χωροθέτησης και περιβαλλοντικής διαχείρισης, την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην Ελλάδα αλλά και τη δέσμευση για διαφάνεια, επιστημονική παρακολούθηση και υλοποίηση με βάση το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχέδιο.
Η Πρόεδρος της Υποεπιτροπής τόνισε την ανάγκη για περαιτέρω διάλογο και σύνθεση επιστημονικών δεδομένων, ώστε το Υπουργείο να διαμορφώσει τεκμηριωμένες πολιτικές και να επικαιροποιήσει τόσο το νομοθετικό πλαίσιο, όσο και τον σχεδιασμό του, λαμβάνοντας υπόψη τα δύο βασικά ζητήματα προς διερεύνηση: τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τη συμβατότητα με το τουριστικό μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης και “πρασινίσματος” των νησιών μας.
