Οι δηλώσεις του Ρόμπερτ Κέννεντυ Τζούνιορ για τα λιπαρά προκαλούν αναστάτωση στους ειδικούς και αναζωπυρώνουν την αγορά του ελαιολάδου

Ένα κύμα αντιδράσεων σαρώνει τον χώρο της δημόσιας υγείας και ταυτόχρονα αναταράσσει τις διεθνείς αγορές τροφίμων, μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του Ρόμπερτ Φ. Κέννεντυ Τζούνιορ, υπουργού Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των Ηνωμένων Πολιτειών.
Όπως αποκάλυψε ο The Guardian (31 Οκτωβρίου 2025), ο Κένεντι σκοπεύει να εκδώσει νέες διατροφικές οδηγίες που θα «ενθαρρύνουν την κατανάλωση περισσότερων φυσικών κορεσμένων λιπαρών» και θα περιορίσουν τη χρήση «επεξεργασμένων ελαίων σπόρων (σπορελαίων)», όπως το καλαμποκέλαιο, το σογιέλαιο και το ηλιέλαιο — τα οποία χαρακτήρισε «τον εχθρό της αμερικανικής διατροφής».

Ο ίδιος δήλωσε ότι οι νέες οδηγίες θα «τονίζουν την ανάγκη να καταναλώνουμε κορεσμένα λίπη από γαλακτοκομικά, ποιοτικό κρέας και φυσικά λίπη, όπως το ελαιόλαδο και τα λίπη των λαχανικών».
«Όταν τις δημοσιεύσουμε», πρόσθεσε, «θα δώσουν τη βάση για να τις ενσωματώσουμε στα σχολεία και στη δημόσια σίτιση».

Η δήλωση αυτή, που ουσιαστικά αντιστέκεται σε δεκαετίες επίσημων διατροφικών οδηγιών, προκάλεσε ανησυχία στους ειδικούς δημόσιας υγείας.
Η καθηγήτρια Cheryl Anderson, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της American Heart Association και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, προειδοποίησε ότι «όσο περισσότερα κορεσμένα λιπαρά καταναλώνει ο πληθυσμός, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος υψηλής χοληστερόλης και καρδιαγγειακών νοσημάτων».

Ο Ρόμπερτ Κέννεντυ Τζούνιορ υποστήριξε ότι τα σπορέλαια, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων και στη μαζική εστίαση, αποτελούν έναν από τους κύριους λόγους της αύξησης της παχυσαρκίας και των μεταβολικών νοσημάτων στις ΗΠΑ.
Επικαλέστηκε έρευνες που δείχνουν ότι αυτά τα έλαια είναι πλούσια σε πολυακόρεστα ωμέγα-6 λιπαρά, τα οποία, όταν καταναλώνονται σε υπερβολή, μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονές.

Αντίθετα, τόνισε πως τα φυσικά λίπη —συμπεριλαμβανομένου του ελαιολάδου— «προάγουν τη μεταβολική ισορροπία και τη μακροζωία».
Η νέα αυτή γραμμή, όμως, αντιφάσκει με την ισχύουσα επιστημονική συναίνεση, που περιορίζει τα κορεσμένα λιπαρά στο 10% των ημερήσιων θερμίδων.
Ο καθηγητής Ronald Krauss του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, ειδικός στη διατροφή και στα λιπίδια, δήλωσε στο The Guardian πως «αν ο Κένεντι πρόκειται να πει ότι πρέπει να τρώμε περισσότερα κορεσμένα λιπαρά, αυτό θα είναι το λάθος μήνυμα».

Παρόλα αυτά, ο Krauss αναγνώρισε ότι τα “καλά” λιπαρά, όπως το ελαιόλαδο και τα πολυακόρεστα λίπη φυτικής προέλευσης, μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την καρδιομεταβολική υγεία. Έτσι, μέσα στη θύελλα αντιδράσεων, το ελαιόλαδο ξεχώρισε σαν ο μεγάλος “κερδισμένος” της συζήτησης.

Ο εμπορικός πόλεμος των δασμών Τραμπ

Τις ημέρες αυτές μαίνονται οι συζητήσεις και οι ανακατατάξεις γύρω από τους δασμούς Τραμπ, ο οποίος  με απρόβλεπτες προσωπικές του αποφάσεις διαρκώς “ανακατεύει την τράπουλα”. Ένα από τα στρατηγικά υπό διαπραγμάτευση προϊόντα – εμπορεύματα (commodities) είναι η σόγια και το σογιέλαιο. Στο γαϊτανάκι εμπλέκονται χώρες κολοσσοί όπως η Κίνα (βλ. συνάντηση Τραμπ – Σι Τζιν Πιγκ, 30/10), η Αργεντινή (βλ. εκλογή Μιλέι) και οι ΗΠΑ, με το πολιτικά πανίσχυρο λόμπυ των αγροτών της που επηρεάζουν τον Ντόναλντ Τραμπ.

Η Ισπανία βλέπει χρυσή ευκαιρία

Το άρθρο του αναλυτή Juan Vilar (“Kennedy agita el tablero y España afila la estrategia”, 31 Οκτωβρίου 2025) παρουσιάζει τη διατροφική «επανάσταση» του Κέννεντυ σαν πιθανό καταλύτη για μια ιστορική άνοδο της κατανάλωσης ελαιολάδου στις ΗΠΑ.
Ήδη, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο τρίτος μεγαλύτερος καταναλωτής ελαιολάδου παγκοσμίως, με 390.000 τόνους ετησίως, αλλά με παραγωγή μόλις 15.000 τόνων — καλύπτοντας έτσι λιγότερο από το 4% των αναγκών τους.

Αν οι προτάσεις του Κέννεντυ οδηγήσουν σε πολιτικές ενίσχυσης ή φορολογικά κίνητρα υπέρ των φυσικών λιπαρών, η κατανάλωση θα μπορούσε να διπλασιαστεί, φτάνοντας τους 750.000 τόνους τον χρόνο.
Σε αυτό το σενάριο, οι εισαγωγές θα ξεπερνούσαν τις 735.000 τόνους, καθιστώντας τις ΗΠΑ τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ελαιολάδου στον κόσμο.

Για την Ισπανία —τον κυρίαρχο εξαγωγέα παγκοσμίως— αυτό θα σήμαινε πραγματική ανατροπή:

• Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ θα μπορούσαν να αυξηθούν από 145.000 τόνους σε 250.000 τόνους, άνοδος 70%.
• Οι υπόλοιπες χώρες θα ακολουθούσαν με μικρότερες αλλά ουσιαστικές αυξήσεις ανάλογα με τα μερίδια που έχουν και τις προσπάθειες που καταβάλλουν (βλ. Η ασφυξία του 3% των ελληνικών εξαγωγών ελαιολάδου στις ΗΠΑ ).

Η Ισπανία, σύμφωνα με τον Vilar, είναι «έτοιμη και στρατηγικά προετοιμασμένη» να καλύψει την αναμενόμενη ζήτηση, επενδύοντας στην ποιότητα, την ιχνηλασιμότητα και τη διεθνή προβολή του προϊόντος.

Ανησυχία στους επιστήμονες – αισιοδοξία στις αγορές

Αν και η επιστημονική κοινότητα εκφράζει φόβους για πιθανή αύξηση καρδιοπαθειών αν τα κορεσμένα λιπαρά αυξηθούν δραματικά στη διατροφή των Αμερικανών, ορισμένοι αναλυτές βλέπουν πίσω από τη ρητορική του Κέννεντυ μια πολιτική ευκαιρία.
Η στροφή προς «καθαρότερα» και «παραδοσιακά» τρόφιμα συνδέεται με την ευρύτερη τάση επιστροφής στη φυσική διατροφή και στην προώθηση μεσογειακών προτύπων.

Το πρόβλημα, όπως επισημαίνει το The Guardian, είναι ότι ο Κέννεντυ φαίνεται να παρακάμπτει την επιστημονική επιτροπή που συνήθως καθορίζει τις εθνικές διατροφικές οδηγίες των ΗΠΑ κάθε πέντε χρόνια. Αν όντως αλλάξουν οι κανόνες χωρίς αυτή τη διαδικασία, το αποτέλεσμα μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο την αμερικανική δημόσια σίτιση (όπως τα σχολικά γεύματα και τις στρατιωτικές μερίδες), αλλά και τη διατροφική συμπεριφορά εκατομμυρίων πολιτών.

Από τη διατροφή στην οικονομία – και πίσω ξανά

Είτε πρόκειται για επιστημονική διαφοροποίηση είτε για πολιτική κίνηση υψηλής στρατηγικής, οι δηλώσεις του Κέννεντυ έχουν ήδη πυροδοτήσει μια αλυσίδα εξελίξεων:

• νέα συζήτηση γύρω από τη διατροφή στις ΗΠΑ,
• αυξημένο ενδιαφέρον των ΜΜΕ για το ελαιόλαδο,
• και έναν «πυρετό» κινητοποίησης στην Ισπανία και την Ιταλία.

Αν η αμερικανική κυβέρνηση προωθήσει πράγματι τη χρήση ελαιολάδου σε κρατικά προγράμματα σίτισης και στη βιομηχανία τροφίμων, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει το μεγαλύτερο άλμα κατανάλωσης ελαιολάδου στην ιστορία — και να μεταφέρει το κέντρο βάρους της παγκόσμιας αγοράς από τη Μεσόγειο προς τη Βόρεια Αμερική.

(Κατερίνα Γλαύκη Αποστολοπούλου)

Η Ελληνική απραξία

Δεν έχει περάσει πολύς  καιρός όταν με Ανακοίνωσή της η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε) είχε επισημάνει τη μοναδική ευκαιρία και το βασικό επιχείρημα με το οποίο οι ελαιοπαραγωγικές χώρες θα μπορούσαν να διεκδικήσουν την άρση των δασμών κατά την εισαγωγή στις ΗΠΑ

 Η επιστήμη έχει «όπλα» να ανατρέψει τους δασμούς Τραμπ στο ελαιόλαδο

Με άλλα λόγια πρόκειται για την “εξίσωση” που μετατρέπει την υγεία των Αμερικανών (MAHA, Make America Healthy Again) σε δισεκατομμύρια δολλάρια, ένα επιχείρημα κατανοητό από έναν επιχειρηματία – πρόεδρο όπως ο Ντόναλντ Τραμπ.

Τώρα ο Κέννεντυ δείχνει να την υλοποιεί και προφανώς επειδή πρόκειται για ένα τεράστιο εγχείρημα με πολλά ρίσκα χρειάζεται υποστήριξη και συμμάχους (χωρίς παρωπίδες).

Για να επανέλθουμε στην Ανακοίνωση της 4Ε, δυστυχώς, και δεν είναι η πρώτη φορά, είθε να είναι η τελευταία, που τα ανακλαστικά του ελαιοπαραγωγικού κόσμου δεν αντέδρασαν. Τα μεν ΜΜΕ πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων την αποσιώπησαν, ο δε επιχειρηματικός κόσμος, αυτοί που κανονικά θα έπρεπε να πρωτοστατούν με κίνητρο το δικό τους κέρδος, παραμένουν καθηλωμένοι χωρίς όραμα, χωρίς συλλογικότητες, χωρίς ηγεσία, στην απραξία της καθημερινότητας.

(ΒΖ)

Πηγή: olivenews.gr