Επιστολή έστειλε ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας κ.Σαρόπουλος προς τον πρωθυπουργό με Θέμα: «Η αλήθεια για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και για τις αιτίες του σκανδάλου».
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
η Κεντρική Μακεδονία είναι η πιο δυναμική αγροτική περιοχή της Ελλάδας με τη μεγαλύτερη καταβολή οικονομικών ενισχύσεων στα Μέτρα του ΠΑΑ 2014 – 2020 (σε ποσοστό 16,4 % του συνόλου της χώρας). Έχει ιδιαίτερη σημασία για την πατρίδα μας στον κτηνοτροφικό τομέα, καθώς στην Κεντρική Μακεδονία βρίσκεται περίπου το 25 % των βοοειδών, το 10 % των αιγοπροβάτων και το 15 % των χοίρων της Ελλάδας[1]. Παρά την απαράμιλλη ποιότητα και διατροφική αξία των κτηνοτροφικών μας προϊόντων, όμως, οι Έλληνες κτηνοτρόφοι γενικότερα αντιμετωπίζουν ως ανταγωνιστικό μειονέκτημα το υψηλό κόστος παραγωγής. Οι ζωοτροφές καλύπτουν το 60 % του κόστους παραγωγής των κτηνοτροφικών προϊόντων και είναι ο τομέας με το σημαντικότερο διαρθρωτικό πρόβλημα για το οποίο ουδέποτε μέχρι σήμερα υπήρξε ουσιαστική πολιτική βούληση για την επίλυσή του.
Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα οι βοσκήσιμες γαίες είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία δημόσιες και δημοτικές και η βόσκηση των ζώων σε αυτές είναι δυστυχώς ανεξέλεγκτη και κοινόχρηστη. Το κοινόχρηστο σύστημα βόσκησης που υπάρχει στο 85 % των ελληνικών βοσκοτόπων δεν απαντάται πουθενά στην υπόλοιπη Ευρώπη (έπαψε να υφίσταται από το 19ο αιώνα), αλλά το βρίσκουμε µόνο σε αφρικανικές και αραβικές χώρες. Αυτή η κυριαρχούσα κοινή χρήση των βοσκοτόπων στην Ελλάδα είναι κατάλοιπο της Τουρκοκρατίας και είμασταν ανάξιοι να τη διορθώσουμε επί 200 έτη ελεύθερης ζωής. Πριν από 30 χρόνια, στο Συνέδριο του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. για την κτηνοτροφία το 1995 με τίτλο «Κτηνοτροφική Πολιτική: Θέσεις – Προσανατολισμοί», οι αρμόδιοι επιστήμονες (Α. Νάστης, Ε. Φραγκιουδάκης κ.α.) απέδειξαν την επιτακτική ανάγκη τερματισμού της κοινόχρηστης βόσκησης στην Ελλάδα και υπολόγισαν ότι η ορθολογική διαχείριση των ελληνικών βοσκοτόπων που θα προκύψει μπορεί να πενταπλασιάσει την παραγωγή βοσκήσιμης ύλης (χονδροειδής ζωοτροφή) και να μειώσει σημαντικά το κόστος παραγωγής των κτηνοτροφικών προϊόντων μας. Παρομοίως, πριν από 11 χρόνια, η αρμόδια Ομάδα Εργασίας για τις Βοσκήσιμες Γαίες του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. προχώρησε στην καταγραφή των διαθέσιμων στοιχείων για τον προσδιορισμό της έκτασης και της παραγωγικότητας των βοσκοτόπων στην Ελλάδα και πρότεινε την κατάρτιση Διαχειριστικών Σχεδίων Βοσκήσιμων Γαιών σε όλη την Ελλάδα, με σκοπό τον καθορισμό των βιώσιμων Λιβαδικών Μονάδων σε κάθε περιοχή και την τουλάχιστον δεκαετή εκμίσθωσή τους στους Έλληνες κτηνοτρόφους, ώστε να τερματιστεί η κοινόχρηστη βόσκηση[2]. Προτάθηκε, επίσης, η διάθεση πιστώσεων για την πιθανή μετεγκατάσταση κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων και για την κατασκευή των αναγκαίων έργων υποδομής και βελτίωσης της βλάστησης των βοσκοτόπων. Σήμερα, ο τερματισμός της κοινόχρηστης βόσκησης είναι πιο επιτακτικός από ποτέ, λόγω της αναγκαιότητας ενίσχυσης της φθίνουσας εκτατικής αιγοπροβατοτροφίας, η οποία, όμως, θεωρείται ως ο κλάδος της κτηνοτροφίας με την καλύτερη προσαρμογή στην Κλιματική Κρίση. Ταυτόχρονα και το παραγόμενο προϊόν της Φέτας θα ωφεληθεί, καθώς καθιερώθηκε ως Π.Ο.Π. λόγω και της ιδιαιτερότητας της χλωρίδας των βοσκοτόπων μας.
Αυτές οι διαχρονικές και τεκμηριωμένες προτάσεις της γεωτεχνικής επιστημονικής κοινότητας και του Επιμελητηρίου για τα βοσκοτόπια δεν εισακούγονταν για πολλά χρόνια από τις εκάστοτε Κυβερνήσεις, μέχρι που το πρόβλημα των βοσκοτόπων έγινε άμεσος οικονομικός κίνδυνος για χιλιάδες ψηφοφόρους τους… Συγκεκριμένα, η κοινόχρηστη βόσκηση έφερε την Ελλάδα σε αδιέξοδο όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να δίνει τις άμεσες κτηνοτροφικές οικονομικές ενισχύσεις στην κτηνοτροφία με βάση την έκταση του χρησιμοποιούμενου βοσκότοπου και όχι τον αριθμό των ζώων (Κανονισμός ΕΕ αριθ. 1307/2013 και Κανονισμός ΕΕ 2021/2115). Μπροστά στον κίνδυνο της απώλειας τεράστιων ποσών ευρωπαϊκών επιδοτήσεων νομοθετήθηκε τελικά η διαδικασία της εκπόνησης των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης και της πολυετούς μίσθωσης των δημόσιων και δημοτικών βοσκοτόπων στους κτηνοτρόφους για την εφαρμογή τους (αρχικά με το άρθρο 60 του ν. 4264/2014 – ΦΕΚ Α΄ 118 και τελικά με το ν. 4351/2015 – ΦΕΚ Α΄ 164, ο οποίος κατήργησε τα προσωρινά Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης και την αποκλειστική προθεσμία υλοποίησής τους). Ταυτόχρονα, όμως, θεσπίστηκε ως μεταβατική διάταξη (άρθρο 19 του ν. 4351/2015) και η προσωρινή «τεχνική λύση» της κατανομής των δημόσιων και δημοτικών βοσκοτόπων στους κτηνοτρόφους για τη λήψη των άμεσων ευρωπαϊκών οικονομικών ενισχύσεων (ΥΑ 873/55993/15 – ΦΕΚ Β΄ 942 & ΥΑ 915/69142/18 – ΦΕΚ Β΄ 1812).
Ουσιαστικά, το ίδιο το κράτος θέσπισε μια εικονική διανομή χρήσης της έκτασης των δημόσιων και δημοτικών βοσκοτόπων με αποκλειστικό σκοπό τη λήψη ευρωπαϊκών επιδοτήσεων και μάλιστα καθόρισε και κανόνες για να διανέμονται εικονικά βοσκότοποι και σε άλλες Τοπικές Κοινότητες, σε άλλους Δήμους, σε άλλες Περιφερειακές Ενότητες, ακόμη και σε άλλες Περιφέρειες από την έδρα της σταυλικής εγκατάστασης του κάθε κτηνοτρόφου!!! Και δεν έφθανε μόνο αυτή η νομότυπη εικονική δήλωση βοσκοτόπων που έκανε κανονικότητα την αναλήθεια «εκμαυλίζοντας» τους Έλληνες κτηνοτρόφους και δίνοντας ιδέες σε κάθε επιτήδειο, αλλά η Πολιτεία προέβη και σε μία ακόμη εγκληματική πράξη, αυτή της ενεργοποίησης δικαιωμάτων οικονομικής ενίσχυσης για «βοσκοτόπους σε κατάσταση διατήρησης» χωρίς ζωικό κεφάλαιο (!!!) και αυτές οι επιδοτήσεις δόθηκαν στη χώρα της κοινόχρηστης βόσκησης από το 2017 μέχρι το 2022… Το ελάχιστο ζωικό κεφάλαιο (0,2 ΜΜΖ ανά εκτάριο) που απαιτείται για τους «βοσκοτόπους σε κατάσταση διατήρησης» από το 2023 και μετά, δεν είναι πραγματικό εχέγγυο διαφάνειας χωρίς στοχευμένους και υποχρεωτικούς επιτόπιους ελέγχους του δηλούμενου ζωικού κεφαλαίου από τον σοβαρά υποστελεχωμένο ΟΠΕΚΕΠΕ. Και δυστυχώς η οποιαδήποτε διανομή οικονομικών ενισχύσεων σε ανύπαρκτους κτηνοτρόφους με ανύπαρκτα βοσκοτόπια μειώνει αναλογικά τις επιδοτήσεις των πραγματικών κτηνοτρόφων. Και φυσικά αυτή η μεταβατική «προσωρινή» περίοδος της «τεχνικής λύσης» έγινε κι αυτή κανονικότητα, αφού για δέκα χρόνια υπήρξε απόλυτη αδράνεια στην υλοποίηση των διατάξεων του ν. 4351/2015 (ΦΕΚ Α΄ 164) για τα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης και για την επακόλουθη πραγματική μίσθωση των βοσκοτόπων στους αληθινούς κτηνοτρόφους (το άλλοθι της χώρας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση).
Είναι, επίσης, άξιο απορίας με βάση τις πληροφορίες των δημοσιευμάτων των τελευταίων ημερών και όσα γνωρίζουμε για αυτή την περίοδο της αδράνειας υλοποίησης των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης:
- με ποια διαδικασία βρήκαν οι επιτήδειοι τις αδήλωτες εκτάσεις για να τις δεσμεύσουν ως ιδιωτικούς «βοσκοτόπους σε κατάσταση διατήρησης» ή ως ελαιώνες κατά την τελευταία εξαετία;
- πως κατάφεραν οι δήθεν εκμισθωτές να τροποποιήσουν τη δήλωσή τους στο Ε9, δηλώνοντας τους ψεύτικους (ως προς την κατοχή τουλάχιστον) βοσκότοπους ή ελαιώνες και να τους μισθώσουν στη συνέχεια ηλεκτρονικά στους επιτήδειους μισθωτές και λήπτες των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων και μάλιστα όλες αυτές οι παράνομες πράξεις να γίνονται στα πληροφοριακά συστήματα της ΑΑΔΕ;
- γιατί αποδεσμεύονταν με πολιτική απόφαση τα ΑΦΜ, τα οποία είχαν δεσμευτεί μετά από ελέγχους των υπαλλήλων του ΟΠΕΚΕΠΕ, για λήψη επιδοτήσεων;
- γιατί σταμάτησε να γίνεται διασταυρωτικός έλεγχος των αγροτεμαχίων με τα δεδομένα των προηγούμενων ετών;
- πόσο ασφαλής και έγκυρη είναι η βάση του υπολογισμού της τεχνικής λύσης για την κατανομή των βοσκοτόπων που είναι ο αριθμός των δηλωθέντων ζώων στην Κτηνιατρική Βάση Δεδομένων, ιδιαίτερα σε Περιφερειακές Ενότητες με σοβαρά υποστελεχωμένες κτηνιατρικές υπηρεσίες που δυσκολεύονται λόγω των πολλαπλών αντικειμένων να τα επαληθεύσουν;
- ποια ήταν η διαχείριση των πρόσθετων εκτάσεων βοσκοτόπων με θαμνώδη και ξυλώδη βλάστηση μέσα από αυτό το εικονικό σύστημα κατανομής βοσκοτόπων και γιατί δεν απαγορεύτηκε η πλασματική μεταφορά βοσκοτόπων από τη μία Χωρική Ενότητα στην άλλη με τα νέα δεδομένα;
- ποιο είναι το μέγεθος του προβλήματος (ο συνολικός αριθμός των ψευδοπαραγωγών και το συνολικό ποσό που εισέπραξαν) και εάν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των πιθανών παραβατών;
- γιατί μετά από τη μετάβαση (2022) της ψηφιακής διαχείρισης των αιτήσεων της Ενιαίας Ενίσχυσης προς τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην ενιαία διαδικτυακή πύλη του ελληνικού κράτους (gov.gr), δεν δόθηκαν ξανά στις Περιφέρειες για έλεγχο, ανάρτηση, υποβολή ενστάσεων και κύρωση οι κατανομές των βοσκοτόπων με τεχνική λύση κατά παράβαση των προβλεπόμενων στην ΥΑ 915/69142/18 (ΦΕΚ Β΄ 1812);
- και τέλος, γιατί αυξήθηκε το κόστος παροχής των ψηφιακών υπηρεσιών από συγκεκριμένους ιδιώτες παρόχους που ανέλαβαν το έργο και δεν δημιουργήθηκαν τα κατάλληλα ψηφιακά εργαλεία ελέγχου προς τους υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ για την εποπτεία των δηλώσεων στους βοσκοτόπους;
Σε όλα αυτά τα εύλογα ερωτήματα ελπίζουμε πως η Ευρωπαϊκή και η Ελληνική Δικαιοσύνη θα βρουν σύντομα τις κατάλληλες απαντήσεις.
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
ο χαρακτηρισμός «αμαρτωλός ΟΠΕΚΕΠΕ» που χρησιμοποιείται σήμερα κατά κόρον από τα ΜΜΕ και η άμεση απόφασή σας για την κατάργηση του Οργανισμού και την υπαγωγή των αρμοδιοτήτων του στην ΑΑΔΕ αδικούν συλλήβδην όλους τους υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ και διαστρεβλώνουν την αλήθεια για τα αίτια του σκανδάλου.
Οι 520 υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ (αρκετοί εκ των οποίων είναι γεωτεχνικοί) εργάζονται αόκνως και φιλότιμα για να εφαρμόσουν τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς και την επακόλουθη Εθνική Νομοθεσία και για να πληρώσουν έγκαιρα και νόμιμα τις ευρωπαϊκές οικονομικές ενισχύσεις στον Έλληνα αγρότη, ενώ δέχονται συνεχείς ελέγχους από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Οργανισμός, όμως, είναι βαθιά υποστελεχωμένος καθώς προβλέπονταν κατά την ίδρυσή του 1.700 οργανικές θέσεις, ενώ άλλοι αντίστοιχοι οργανισμοί σε Κράτη Μέλη έχουν δεκαπλάσιο προσωπικό αναλογικά με τον όγκο εργασίας (π.χ. Πολωνία).
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν βρίσκεται σε επιτήρηση για λόγους διαφθοράς και κανείς υπάλληλός του δεν έχει καταδικαστεί μέχρι σήμερα για διαφθορά. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκεται σε επιτήρηση για τη μη συμμόρφωση με ορισμένα κριτήρια διαπίστευσης όπως αυτά ορίζονται στις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συγκεκριμένα για τους ελέγχους εποπτείας και για την έλλειψη προσωπικού!!! Ούτε, φυσικά, ευθύνονται οι υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ για την κοινόχρηστη βόσκηση, για την «τεχνική λύση» κατανομής των βοσκοτόπων, για τη μη υλοποίηση των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, για τις επιδοτήσεις σε βοσκοτόπους χωρίς ζώα, για τις ψευδείς δηλώσεις στην Κτηνιατρική Βάση Δεδομένων, για τη μη αναγραφή του ΑΤΑΚ στα αγροτεμάχια, για τη μη ολοκλήρωση του Κτηματολογίου και του Δασολογίου, για τις ψευδείς δηλώσεις στο Ε9 και στα ηλεκτρονικά μισθωτήρια της ΑΑΔΕ, για τα λάθη και τις αστοχίες του 2022 κατά τη μετάβαση των δηλώσεων των άμεσων ενισχύσεων στο κυβερνητικό νέφος (gov.gr), για την έλλειψη πληροφόρησης και τις αστοχίες του 2023 (πρώτου έτους εφαρμογής της νέας ΚΑΠ), για την πρωτοφανή καθυστέρηση στην υποβολή των Ενιαίων Αιτήσεων Ενίσχυσης το 2024 που δεν βοήθησε στην εξομάλυνση της κατάστασης των προηγουμένων δύο ετών, για τις επιλογές, τις αμοιβές και το έργο των ιδιωτών παρόχων λογισμικού και τεχνικών συμβούλων του ΟΠΕΚΕΠΕ, για τις ωμές πολιτικές παρεμβάσεις στο έργο τους…
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ χρειάζεται σήμερα σημαντική αναβάθμιση και ανεξαρτητοποίηση. Να μετατραπεί σε Ανεξάρτητη Αρχή ή ΝΠΔΔ, να προσληφθούν άμεσα άλλοι 500 εργαζόμενοι κατάλληλων ειδικοτήτων με διαγωνισμό του ΑΣΕΠ για να ενισχύσουν το έργο των έμπειρων στελεχών του, να δοθούν τα κατάλληλα εργαλεία εποπτείας και η πρόσβαση στις κατάλληλες βάσεις δεδομένων. Χρειάζεται, επίσης, η σημαντική στελέχωση και των γεωτεχνικών υπηρεσιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και των Περιφερειών και η στενή συνεργασία τους με τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Διαφωνούμε με την υπαγωγή του έργου του ΟΠΕΚΕΠΕ στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, η οποία είναι κατά την άποψη μας μία λανθασμένη επιλογή, επειδή είναι παντελώς διαφορετική η φιλοσοφία της ΑΑΔΕ που εισπράττει χρήματα από τους ευπορότερους, από τη φιλοσοφία των ευρωπαϊκών αγροτικών ενισχύσεων που είναι να στηρίζονται – επιδοτούνται οι φτωχότεροι για να διατηρείται το φυσικό περιβάλλον και για να παράγονται ασφαλή και ποιοτικά τρόφιμα. Επίσης, η ΑΑΔΕ ασχολείται κυρίως με αλφαριθμητικά δεδομένα, ενώ ο ΟΠΕΚΕΠΕ με γεωχωρικά δεδομένα και η προσέγγιση της ΑΑΔΕ είναι οικονομοτεχνική, ενώ η προσέγγιση του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι γεωτεχνική.
Τέλος, είναι απολύτως αναγκαία η οργανική σχέση εποπτείας του έργου του Οργανισμού με το αρμόδιο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Μια πιθανή απώλεια σημαντικών ευρωπαϊκών οικονομικών ενισχύσεων από αυτή την πειραματική και αντισυμβατική μετάβαση θα είναι ολέθρια για την αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα που βρίσκεται σήμερα στην «κόψη του ξυραφιού» από το υψηλό κόστος παραγωγής και τις αρνητικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης και θα οδηγήσει πιθανώς ακόμη και σε οικονομική καταστροφή και επισιτιστική κρίση…
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
ο ρόλος των γεωτεχνικών επιστημόνων και του Παραρτήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας είναι να προσφέρουν την επιστημονική και τεχνολογική υποστήριξη της πρωτογενούς παραγωγής και της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και των πόρων του και οι προτάσεις του ΓΕΩΤ.Ε.Ε. προς την Πολιτεία, ως επίσημου συμβούλου της, έχουν μακροπρόθεσμους στόχους και στρατηγικές επιλογές. Η κακοδαιμονία της Ελλάδας είναι οι εφήμερες επικοινωνιακές ή ψηφοθηρικές πολιτικές αποφάσεις, οι οποίες είναι πολλές φορές αντιφατικές και δεν παράγουν θετικό αποτέλεσμα.
Είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνηση και κάθε συνεργασία για τη διόρθωση των σφαλμάτων του παρελθόντος και τον ορθό σχεδιασμό του μέλλοντος για τη λήψη των κρίσιμων αποφάσεων του παρόντος προς όφελος των γεωτεχνικών και των αγροτών.
Με τιμή,
Για την Διοικούσα Επιτροπή του Περιφερειακού
Παραρτήματος Κεντρικής Μακεδονίας
του ΓΕΩΤ.Ε.Ε.
Ο Πρόεδρος
Δρ. Αθανάσιος Σαρόπουλος
