Δραματικά συρρικνώνεται, χρόνο με τον χρόνο η παραγωγή καπνού στη Θράκη, η οποία σύμφωνα με τους αγρότες της περιοχής οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στον αφανισμό. Οι καπνοπαραγωγοί μειώνονται συνεχώς, χωρίς παράλληλα να υπάρχει ενδιαφέρον από νέους αγρότες να ασχοληθούν με τα καπνά. Η καλλιέργεια του καπνού πριν από μερικά χρόνια γνώριζε ένδοξες στιγμές στη Θράκη, με τους παραγωγούς να επενδύουν τόσο στην απόκτηση μηχανολογικού εξοπλισμού όσο και στην καλλιέργεια περισσότερων εκτάσεων. Σήμερα, η εικόνα που συναντά κανείς στην περιοχή δεν θυμίζει σε τίποτα εκείνη την εποχή. Οι περισσότεροι καπνοπαραγωγοί εγκαταλείπουν την καλλιέργεια και μάλιστα επιλέγουν να φύγουν στο εξωτερικό, αναζητώντας ένα καλύτερο αύριο. Ως αποτέλεσμα, πολλά ορεινά χωριά σε Ξάνθη και Κομοτηνή ερημώνουν, κάτι που αναμφίβολα έχει δραματικές συνέπειες και στην τοπική οικονομία της Θράκης.
Η φετινή καλλιεργητική περίοδος του καπνού στη Θράκη φαίνεται πως έχει ωστόσο θετικό πρόσημο, καθώς οι αποδόσεις είναι καλές όπως και η ποιότητα τα καπνού. Αυτό, δεν αρκεί βέβαια για να αναστρέψει το αρνητικό κλίμα που επικρατεί γύρω από την εν λόγω καλλιέργεια ούτε να βάλει φρένο στη συρρίκνωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων που συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό. Την ίδια στιγμή, οι παραγωγοί – όπως άλλωστε και το σύνολο του αγροτικού κόσμου της περιοχής – ήρθαν αντιμέτωποι με πρωτόγνωρες συνθήκες λειψυδρίας και ανομβρίας, που είχαν ως αποτέλεσμα την εκτόξευση του κόστους παραγωγής.
Καλές αποδόσεις, αλλά…
«Οι αποδόσεις φέτος ήταν καλές, τώρα ξεκινάει και το στάδιο της αγοράς και θα δούμε πως θα πάει. Η ποιότητα επίσης είναι πολύ καλή. Από πλευράς όμως της πολιτείας βλέπουμε μια πλήρη αδιαφορία για τα καπνά, μιλάμε για μεγάλη απαξίωση» σημειώνει ο Μιχάλης Πασχαλίδης, Πρόεδρος της Ομάδας Καπνοπαραγωγών Ξάνθης, εξηγώντας πως «βλέπουμε πως και η πολιτεία αλλά και η ΕΕ έχουν πολεμήσει τόσο πολύ τον καπνό. Εμείς και να σταματήσουμε να βάζουμε καπνό, τα εργοστάσια παραγωγής τσιγάρων δεν θα κλείσουν, γιατί φέρνουν καπνά από το εξωτερικό. Η απογοήτευσή μας είναι μεγάλη από τις κυβερνήσεις, διαχρονικά όχι μόνο από την παρούσα. Κανείς δεν έκανε τίποτα για τον καπνό, να βοηθήσει τους παραγωγούς ουσιαστικά και σήμερα βαδίζουμε με μαθηματική ακρίβεια στην εξαφάνιση».
Μπορεί στο παρελθόν η Ξάνθη να ήταν η πόλη του καπνού, σήμερα ωστόσο οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις μειώνονται χρόνο με τον χρόνο, καθώς δεν υπάρχουν νέοι παραγωγοί που να ακολουθούν. «Συνεχίζεται η μείωση των εκτάσεων στην περιοχή, ο κόσμος βλέπουμε ότι εγκαταλείπει τα καπνά. Πριν από 3 χρόνια είχαμε πάνω από ένα εκατομμύριο κιλά και φέτος έχουμε 350 τόνους. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει νεολαία, κάποιος να έρχεται δηλαδή από πίσω για να συνεχίσει τη δουλειά. Έχουν μείνει μόνοι οι γέροι, που βάζουν καπνά μέχρι να βγουν στην σύνταξη, και κάποιοι λίγοι παραγωγοί που καλλιεργούν για να έχουν ασφάλεια. Το πρόβλημα είναι ότι το καπνό θέλει δουλειά και το μεροκάματο που σου αφήνει πίσω είναι πενιχρό. Αν κάτσεις και το υπολογίσεις δηλαδή, μια οικογένεια που βάζει 5 στρέμματα και τα δουλεύει, αυτό που μένει ως μεροκάματο είναι 15 ευρώ την ημέρα. Δεν μπορεί έτσι να συνεχιστεί ο καπνός και είναι λογικό για πολλούς να μην αποτελεί φυσικά την κύρια πηγή εσόδων, αλλά ένα συμπληρωματικό εισόδημα. Ο κόσμος φεύγει στο εξωτερικό, πηγαίνουν στα ναυπηγεία, στις οικοδομές, εκεί δηλαδή που έχουν καλά μεροκάματα» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κος Πασχαλίδης.
Κληθείς να σχολιάσει το κόστος παραγωγής του καπνού, αλλά και τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν φέτος στη Θράκη λόγω της λειψυδρίας και του παρατεταμένου καύσωνα, ο έμπειρος παραγωγός τονίζει εμφατικά πως «είχαμε το ζήτημα της λειψυδρίας που ανεβάζει το κόστος παραγωγής, γιατί κάνεις περισσότερα ποτίσματα, αλλά γενικά όλα τα εφόδια έχουν ανέβει κατά 50%, όπως τα λιπάσματα και τα φάρμακα. Οι τιμές είναι σχετικά σταθερές τα τελευταία χρόνια. Μια δελεαστική τιμή για τον μπασμά θα ήταν τα 8-9 ευρώ αυτή τη στιγμή, για να δοθεί ένα κίνητρο σε νέους αγρότες να κάνουν μια επένδυση και να βάλουν 30 και 40 στρέμματα. Φυσικά, υπάρχει και το ζήτημα της υψηλής φορολογίας. Οι εταιρίες παίρνουν λιγότερα καπνά. Σε εμάς για παράδειγμα που έπαιρναν 700 τόνους, τώρα αγοράζουν 200. Έρχονται καπνά από το εξωτερικό, από χώρες όπως η Αλβανία και η Τουρκία. Το ζήτημα ωστόσο είναι πως σε τρίτες χώρες για παράδειγμα επιτρέπεται η χρήση φαρμάκων τα οποία σε εμάς έχουν απαγορευτεί εδώ και χρόνια, γιατί θεωρούνται πλέον δηλητήρια».
Αντίστοιχη είναι η εικόνα που επικρατεί και στη Ροδόπη, όπου επίσης πριν από μερικά χρόνια η καλλιέργεια του καπνού άνθιζε. «Ο καπνός παλαιότερα άνθιζε στην περιοχή, τώρα δυστυχώς βλέπουμε πως έχουν μείνει λίγοι να ασχολούνται με τα καπνά. Κυρίως στους πρόποδες του βουνού καλλιεργούνται καπνά, ενώ πολλά χωράφια προς τα δυτικά της Ροδόπης, όπου παλαιότερα έμπαιναν καπνά, τώρα έχουν σταματήσει. Το θέμα είναι ότι οι νέοι φεύγουν στο εξωτερικό και ψάχνουν εκεί δουλειά, ενώ μεγάλο πρόβλημα είναι και τα εργατικά χέρια όσο αναφορά τη συγκομιδή του καπνού. Η Ροδόπη βέβαια, σαν περιοχή, διαθέτει όλες εκείνες τις συνθήκες – εδαφολογικά και κλιματολογικά – που ευνοούν την καλλιέργεια του καπνού και σίγουρα θα μπορούσε να ανθίσει ξανά. Το πρόβλημα όμως προφανώς είναι αλλού» εξηγεί ο Σταύρος Τερζής, γεωπόνος από την περιοχή της Ροδόπης.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ-ΕΝΤΥΠΗ ΑΓΡΟΕΚΦΡΑΣΗ
