Ανακοίνωση της Επιστημονικής Εταιρείας Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε)
Αθήνα, 3 Οκτωβρίου 2022
Η ελιά συνεισφέρει στην προστασία του κλίματος, κινδυνεύει από την κλιματική αλλαγή
# Η ελιά δεσμεύει, δια μέσου της φωτοσύνθεσης, τον ατμοσφαιρικό άνθρακα και αποθηκεύει περίπου 200 κιλά/στρέμμα/έτος
# Η ελαιοκομία της Ισπανίας φέτος θα υποστεί ζημία έως και 1,5 δις € λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων
Φιλοξενούμενοι του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, που
ευγενικά παραχώρησε τις αίθουσές του, η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε) οργάνωσε μια ημερίδα με θέμα «Η ελιά και η κλιματική αλλαγή».
Παρευρέθηκαν και απηύθυναν χαιρετισμό ο υπουργός ΑΑΤ, Γεώργιος Γεωργαντάς και ο βουλευτής Λακωνίας του ΣΥΡΙΖΑ, Σταύρος Αραχωβίτης. Χαιρετισμό απέστειλε και ο υφ.
Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς.
Συνθέτοντας τις ομιλίες των 8 επιστημόνων προκύπτει το συμπέρασμα πως η ελιά είναι ευάλωτη στην κλιματική κρίση,
ειδικά μάλιστα σε περιοχές όπως η Ελλάδα, συγχρόνως όμως η αειφορική ελαιοκαλλιέργεια συντείνει σημαντικά στην
προστασία του περιβάλλοντος.
Η δρ. Αικατερίνη Πολυμέρου- Καμηλάκη (ομότιμη ερευνήτρια-τ. διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών), που συντόνισε την εκδήλωση, στάθηκε στο γεγονός πως η Ημερίδα αυτή αποτελεί το έναυσμα για την
έναρξη ενός διαλόγου, με τις επιστημονικές θέσεις να
λειτουργούν ως αρωγός στην προσπάθεια επίλυσης των ζητημάτων, όπως αυτό της κλιματικής αλλαγής, με την βούληση της Πολιτείας να διαδραματίζει επίσης κομβικό ρόλο.
Ο ομότιμος καθηγητής του ΓΠΑ, πρόεδρος της 4Ε, Σταύρος Βέμμος, αναφέρθηκε στις πιθανές επιδράσεις της κλιματικής κρίσης στη φυσιολογία και καρποφορία της ελιάς, αναλύοντας πως αυτές μετριάζονται με την επιλογή των παραδοσιακών και αειφορικών συστημάτων καλλιέργειας.
Ο καθηγητής Δενδροκομίας (Πανεπιστήμιο Βασιλικάτα), Χρήστος Ξυλογιάννης, επεσήμανε πως η ελιά ξεχωρίζει για την ανθεκτικότητά της στις περιοχές που δεν υπάρχει νερό για
πότισμα, αλλά και για την διάρκεια ζωής της. Η ελιά δεσμεύει, δια μέσου της φωτοσύνθεσης, τον ατμοσφαιρικό άνθρακα και αποθηκεύει περίπου 200 κιλά/στρέμμα/έτος. Ιδιαίτερη μνεία έγινε για τον ρόλο του εδάφους στην αποθήκευση
ατμοσφαιρικού άνθρακα (αύξηση 1% του οργανικού άνθρακα σε βάθος 50 εκ αναλογεί σε 26 τόνους CO2 ανά στρέμμα),
υπογραμμίζοντας πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την αειφορική διαχείριση (τα κομμένα κλαδιά να μένουν στο κτήμα και να χρησιμοποιούμε κομπόστ, κοπριά), περιορίζοντας τα χημικά λιπάσματα. Το αειφορικό σύστημα λειτουργεί σαν
πηγάδι/αποθήκη (Sink) για τον άνθρακα ενώ το συμβατικό λειτουργεί σαν πηγή εκπομπών (Source).
Ο ερευνητής ελαιοκομίας και φυσικού περιβάλλοντος Μιχάλης Αϊνατζόγλου, αφού έδωσε ένα γενικότερο περίγραμμα του πως λειτουργεί το φυσικό περιβάλλον επηρεαζόμενο από
ανθρωπογενείς δραστηριότητες, εστίασε την προσοχή του στην παραγωγή βιοάνθρακα, μιας λύσης ρεαλιστικής, ιδιαίτερα
προσοδοφόρας και για τον ελαιοπαραγωγό, με τεράστια
συμβολή στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, μέσα από την ενσωμάτωση και μακροχρόνια αποθήκευση άνθρακα στο έδαφος.
Ο επ. καθηγητής στο Τμήμα Γεωπονίας και Δ/ντής του
Εργαστηρίου Ελαιοκομίας και Συστημάτων Αγροοικολογικής Παραγωγής του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ), Εμμανουήλ Καμπουράκης, επεσήμανε ότι οι
ελαιώνες στην Ελλάδα διατηρούν τους φυσικούς πόρους και τη βιοποικιλότητα, συντελώντας στη μείωση των συνεπειών των ακραίων καιρικών φαινομένων και της κλιματικής αλλαγής,
τονίζοντας πως για αυτό το λόγο θα πρέπει να δοθεί έμπρακτη στήριξη από την ελληνική πολιτεία στην ελαιοκομία.
Ο αν. καθηγητής του Εργαστηρίου Ζωολογίας και Εντομολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου Αθηνών, Διονύσης Περδίκης, μίλησε για τα χαρακτηριστικά που ευνοούν την ανάπτυξη του δάκου (κλιματολογικές συνθήκες κ.α.), παρουσιάζοντας ταυτόχρονα αποτελέσματα ερευνών που καταδεικνύουν την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην παρουσία του εντόμου (βορειότερες περιοχές). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον απέσπασε η
παρουσίαση του συστήματος ελέγχου του δάκου Fruit Fly Net ii, που αφορά αφενός στον προσδιορισμό των δακοπληθυσμών
μέσα από ηλεκτρονικές παγίδες (δεδομένα σε πραγματικό
χρόνο), όσο και στην πορεία της αντιμετώπισής του, μέσα από την ψηφιακή απεικόνιση των σημείων του αγροκτήματος που
έχουν ή δεν έχουν ψεκαστεί επαρκώς, με αποτέλεσμα τη μείωση των εισροών και τη βελτίωση της ακρίβειας των επεμβάσεων, με πολλαπλά οφέλη τόσο για τον γεωργό όσο και για το περιβάλλον.
Ο δρ. γεωπονίας (ΓΠΑ) με μεγάλη εμπειρία σε θέματα κλιματικής αλλαγής και περιβάλλοντος και Επιστημονικός Συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών, Δημήτρης Βολουδάκης, εξέτασε τα θέματα μάρκετινγκ και τις καταναλωτικές τάσεις του 2022 και ειδικότερα το ανερχόμενο ενδιαφέρον των καταναλωτών σχετικά με το
περιβαλλοντικό και ειδικά το ανθρακικό αποτύπωμα των
τροφίμων. Η φιλοκλιματική ταυτότητα του ελληνικού ελαιολάδου μπορεί να αποτελέσει ένα επιπλέον εργαλείο προώθησής του στις διεθνείς αγορές.
Ο γεωργοοικονομολόγος- εκδότης, Βασίλης Ζαμπούνης, είχε ως θέμα τις οικονομικές επιπτώσεις. Η ιστορική φράση «Η ελιά αποτελεί το οικονομικά αξιοποιούμενο δάσος της Μεσογείου» του εκλιπόντος γεωπόνου Νίκου Ψυλλάκη επιβεβαιώνεται με τον πιο ακραίο τρόπο αν αναλογιστούμε πως η Ισπανία φέτος θα
υποστεί ζημία έως και 1,5 δις € λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων. Ανέλυσε τον μηχανισμό προσφοράς- ζήτησης, πως οι καιρικές συνθήκες προσδιορίζουν την ποσότητα παραγωγής άρα και το εισόδημα των παραγωγών και τον κύκλο εργασιών των μεταποιητών- τυποποιητών.
Ο γεωπόνος Νίκος Θυμάκης (Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος
Κρουσσίων) παρουσίασε τα Ελαιώνια (Ελαία + Αιώνια) Τοπία της χώρας μας αποτελούν πέρα από πολιτιστική κληρονομιά, σημαντικό παράγοντα ενάντια στην κλιματική κρίση και σημαντικό στοιχείο του “Ελληνικού Κήπου” (Hellenic Garden) που αποτελεί τη δική μας πρόταση προς ανάσχεσή της.
