Έρχεται πριμ μείωσης αποτυπώματος άνθρακα από το ΟΣΔΕ 2026 – Η ασυμβατότητα με eco-schemes και τα ποσά ενίσχυσης

Στο ΟΣΔΕ 2026 θα γίνει η αρχή με την ενίσχυση που θα επιδοτεί μείωση αποτυπώματος διοξείδιου του άνθρακα κατά 20%, με τις προϋποθέσεις να είναι συγκριτικές, ενώ υπάρχει και ασυμβατότητα με την ένταξη προγραμμάτων eco-schemes.

Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, θα συγκρίνονται οι πρακτικές που ακολούθησε ο παραγωγός το 2025 με εκείνες του 2026 προκειμένου να προκύπτει διαφορά αυτών και να αποδεικνύεται μείωση αποτυπώματος άνθρακα. Μάλιστα αν ο αγρότης έχει αιτηθεί, έχει εγκριθεί και τελικά δεν έχει πιάσει το στόχο του 20% θα μειώνεται αντιστοίχως και η ενίσχυση σε ποσοστό που θα καθοριστεί αργότερα.

Η ενίσχυση για μείωση αποτυπώματος άνθρακα θα πηγαίνει αναλογικά με τα στρέμματα που δήλωσε ο αγρότης την περασμένη χρονιά και φυσικά πρέπει να αποδεικνύεται πάντα αλλαγή στην καλλιεργητική πρακτική, γι’ αυτό και το ποσό που θα λαμβάνει υπολογίζεται με βάση την απώλεια εισοδήματος και τα έξοδα που έχει η συγκεκριμένη πρακτική στο χωράφι. Αν κάποιος δηλώσει τη μια χρονιά 300 στρέμματα και την άλλη 500, το πριμ θα πάει στα 300 εφόσον αποδεικνύεται η μείωση αποτυπώματος άνθρακα.

Οι καλλιέργειες που αφορά και τα ποσά ενίσχυσης

Μέχρι στιγμής το εν λόγω μέτρο σχεδιάζεται να επιβάλλει τριετείς δεσμεύσεις στους παραγωγούς και η συνολική χρηματοδότησή του αγγίζει τα 96 εκατομμύρια ευρώ. Αρχικά προορίζεται για βαμβάκι και βιομηχανική τομάτα, ενώ πιθανότατα επιλέξιμη θα είναι και η κινόα.

Η Διεπαγγελματική Οργάνωση Βάμβακος έχει θέσει τρία αιτήματα στο τραπέζι προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι γενικότερες συνθήκες καλλιέργειας των εκκοκκιστών. Αυτά είναι το υψηλό κόστος παραγωγής, αλλά και οι τυχόν μειωμένες αποδόσεις λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών. Τέλος, η ΔΟΒ θέτει σαφώς και τονίζει το θέμα με τις χαμηλές τιμές, που έθεσαν και θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα πολλών εκμεταλλεύσεων.Πάντως η Διεπαγγελματική Οργάνωση Βάμβακος (ΔΟΒ) ζητά πρόσθετα μέτρα στήριξης για τους βαμβακοπαραγωγούς.  Όπως τονίζει οι βαμβακοπαραγωγοί θα πρέπει να διαχειριστούν:

*Υψηλό κόστος παραγωγής,

*Μειωμένες αποδόσεις, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.

*Χαμηλές τιμές, που έθεσαν και θέτουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα πολλών εκμεταλλεύσεων.

Όσον αφορά τα ποσά ενίσχυσης θα κυμαίνονται στα 31.7€ το στρέμμα για την τομάτα και στα 70.4€ το στρέμμα για το βαμβάκι, ενώ αν όντως ενταχθεί και η κινόα οι παραγωγοί που εντάσσονται θα παίρνουν 42.2€ ανά στρέμμα.

Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα από το τεχνικό δελτίο προκύπτουν τα εξής:

Για την επίτευξη του στόχου µείωσης του αποτυπώµατος άνθρακα κατά 20% οι δικαιούχοι πρέπει να εφαρµόσουν, ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά, µια ή περισσότερες από τις ακόλουθες γεωργικές πρακτικές:

• Μειωµένη / εναλλακτικές µεθόδους εδαφικής κατεργασίας: Η ένταση της εδαφικής κατεργασίας αποτελεί σηµαντικό παράγοντα εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα, οπότε συνίσταται περιορισµός του αριθµού των αρόσεων, µειωµένη εδαφική κατεργασία ή εδαφική ακατεργασία.
• Ορθολογική χρήση λίπανσης: Με τη χρήση νέας τεχνολογίας και τεχνικών όπως η γεωργία ακριβείας και µε την εφαρµογή νέου τύπου λιπασµάτων που περιέχουν παρεµποδιστές για την αργή αποδέσµευση των θρεπτικών στοιχείων µε αποτέλεσµα τη µειωµένη εξάτµιση και έκπλυσή τους.
• Βελτιστοποίηση της χρήσης νερού και µείωσης της άρδευσης: Με επιλογή του κατάλληλου χρόνου και τρόπου άρδευσης αποφεύγονται προβλήµατα όπως η εξάτµιση και η έκπλυση των θρεπτικών συστατικών από το έδαφος, τα οποία επηρεάζουν τον κύκλο του αζώτου στο έδαφος. Εποµένως, πρακτικές όπως η χρήση νέων τεχνολογιών άρδευσης, στάγδην άρδευσης, εδαφοβελτιωτικών συγκράτησης υγρασίας είναι κατάλληλες.
• Μείωση της χρήσης αγροχηµικών: Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα αυξάνουν και αυτά τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα οπότε η µειωµένη χρήση τους είναι επιβεβληµένη. Νέες τεχνολογίες έγκαιρης προειδοποίησης και επέµβασης των ψεκασµών µειώνουν τον αριθµό των ψεκασµών, ενώ νέες τεχνολογίες χρήσης ψεκαστήρων µειωµένης διασποράς συµβάλλουν στη µείωση της ποσότητας χρήσης των φυτοπροστατευτικών.
• Χρήση Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας: Κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της εκµετάλλευσης µε τη χρήση ΑΠΕ σε αντικατάσταση ορυκτών καυσίµων (πετρέλαιο).

Ο δικαιούχος υποχρεούται να τηρεί φάκελο εκτίµησης της µείωσης αποτυπώµατος άνθρακα, µε την πιστοποίηση της εγκυρότητας/ορθότητας από γεωργικό σύµβουλο, όπου θα περιλαµβάνονται τα βασικά στοιχεία της εκµετάλλευσης, το λογισµικό που χρησιµοποιείται για τις ανάγκες της παρέµβασης, ο υπολογισµός της τιµής βάσης, ηµερολόγιο εργασιών και η περιγραφή των τρόπων µείωσης του αποτυπώµατος άνθρακα (διαχείριση υπολειµµάτων, λίπανση, φυτοπροστασία, πηγή ενέργειας, χρήση µηχανηµάτων, άρδευση, άροση). Ο φάκελος θα συνοδεύεται από τα σχετικά παραστατικά (ενδεικτικά: τιµολόγια αγοράς σπόρων, λιπασµάτων και αγροχηµικών, δεδοµένα για τις υποδοµές ενέργειας και τα µηχανήµατα).

Η παρέµβαση αφορά σε τριετείς συµβάσεις, λόγω του πιλοτικού χαρακτήρα της παρέµβασης, ως υβριδική παρέµβαση, µε βάση τη διαχείριση και το αποτέλεσμα. Παρέχεται η δυνατότητα παράτασης των δεσµεύσεων κατά δύο έτη επιπλέον, µετά την αξιολόγηση της υλοποίησης της παρέµβασης.

Η 3ετής επιδότηση δέσµευση άνθρακα θα ανέρχεται στα 31,7 ευρώ το στρέµµα για το βαµβάκι, 70,4 ευρώ το στρέµµα για τη βιοµηχανική τοµάτα, η κινόα 42.2€ ανά στρέμμα.