Από το 2020 έως το 2025, ο ιταλικός τομέας ελαιολάδου γνώρισε βαθιές αλλαγές. Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, που άλλοτε αποτελούσε βασικό στοιχείο της καθημερινής διατροφής, μετατράπηκε σε ένα προϊόν με περισσότερο «επιλεκτικό» χαρακτήρα. Οι κλιματικές συνθήκες, το αυξανόμενο κόστος παραγωγής και η ζήτηση από το εξωτερικό, η οποία είναι ολοένα και πιο προσανατολισμένη στην ποιότητα, συνέβαλαν καθοριστικά σε αυτή τη μεταμόρφωση.
Η εγχώρια αγορά χαρακτηρίζεται πλέον από πόλωση: από τη μία πλευρά το μεγάλο λιανικό εμπόριο και τα νοικοκυριά χαμηλότερου εισοδήματος, και από την άλλη οι ελαιοτριβείς και οι πιο ενημερωμένοι καταναλωτές που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν περισσότερα για ιχνηλασιμότητα και στενότερη σύνδεση με τον τόπο παραγωγής.
Ισοζύγιο και εξαγωγές
Η Ιταλία παραμένει δομικά μη αυτάρκης, με τις εισαγωγές να ξεπερνούν την εγχώρια παραγωγή. Ωστόσο, οι εξαγωγές το διάστημα Σεπτεμβρίου 2024 – Σεπτεμβρίου 2025 άγγιξαν το ιστορικό ρεκόρ των 3,08 δισ. ευρώ, επιβεβαιώνοντας τη δύναμη του Made in Italy στις διεθνείς αγορές.
- Εγχώρια παραγωγή: 248.000 τόνοι
- Εισαγωγές: 446.000 τόνοι
- Σύνολο διαθέσιμο: 694.000 τόνοι
- Εξαγωγές: 344.000 τόνοι
- Εγχώρια κατανάλωση: περίπου 350.000 τόνοι
Τιμές: από τις διακυμάνσεις στη σταθεροποίηση
Η αγορά πέρασε το 2024 από έντονες διακυμάνσεις, για να σταθεροποιηθεί το 2025. Παρά τη μείωση της κατανάλωσης, οι τιμές διατηρήθηκαν σε υψηλά επίπεδα, χάρη στην ισχυρή εξωτερική ζήτηση και την αυξανόμενη αντίληψη της αξίας του προϊόντος.
Φάσεις αγοράς 2024–2025
- Ιαν.–Φεβρ. 2024: κορύφωση στα 10,00 €/κιλό
- Άνοιξη 2024: πτώση στα 9,41 €/κιλό
- Νοέμβριος 2024: χαμηλό στα 8,18 €/κιλό
- Δεκ. 2024: ανάκαμψη στα 9,47 €/κιλό
- Ιαν.–Αυγ. 2025: σταθεροποίηση μεταξύ 9,50–9,84 €/κιλό
Μέσος όρος Ιαν.–Αυγ. 2025: 9,47 €/κιλό
Μέση τιμή Αυγούστου 2025: 9,65 €/κιλό
Κατανάλωση και αγοραστικές τάσεις
Η αγορά διαφοροποιείται έντονα:
- Το 45% των αγορών στο μεγάλο λιανεμπόριο γίνεται στην κλίμακα 6–8 €/λίτρο.
- Στα ελαιοτριβεία και τα άμεσα κανάλια, το 70% των αγορών υπερβαίνει τα 10 €/λίτρο.
Το παρθένο ελαιόλαδο προτιμάται σε συσκευασίες 5 λίτρων, κυρίως από εστιατόρια και μεγάλες οικογένειες. Το πυρηνέλαιο, αντίστοιχα, γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη ως πιο οικονομική και ευέλικτη επιλογή, ακόμα και στο εξωτερικό.
Εξέλιξη κατανάλωσης (2020–2025):
- Εξαιρετικό Παρθένο: +6,7%
- Παρθένο: +18,2%
- Εξευγενισμένο: +14,3%
- Πυρηνέλαιο: +28,6%
- Έλαια σπόρων: +13,9%
Διεθνής ανταγωνισμός
Η Ισπανία κυριαρχεί σε όγκους και χαμηλό κόστος με έντονη βιομηχανοποίηση. Αντίθετα, η Ιταλία εστιάζει στην ποιότητα, την πιστοποίηση ΠΟΠ/ΠΓΕ και την ιχνηλασιμότητα, διεκδικώντας ισχυρότερη θέση στις αγορές υψηλής ποιότητας. Το πυρηνέλαιο αποκτά στρατηγική σημασία σε αναδυόμενες αγορές, όπου το παρθένο ελαιόλαδο παραμένει ακόμη άγνωστο.
Προοπτικές για τη νέα σεζόν (2025–2026)
Με τη συγκομιδή να πλησιάζει, ειδικά στη Σικελία και την Απουλία, η αγορά προετοιμάζεται για μια νέα φάση.
Προβλέψεις τιμών:
- Εξαιρετικό Παρθένο: 9,50–10,00 €/κιλό
- ΠΟΠ/ΠΓΕ: 12,00–18,00 €/κιλό
- Διεθνείς αγορές: σταθερές με περιθώρια ανάπτυξης
Η νέα διακυμανση τιμων θα εξαρτηθεί από τις καιρικές συνθήκες, τις αποδόσεις των ελαιώνων και τα διεθνή αποθέματα, ιδίως της Ισπανίας.
Στρατηγική ώθηση
Το 2025 θεσπίστηκε το νέο Εθνικό Σχέδιο για το Ελαιόλαδο, με Υπουργική Απόφαση (αρ. 182303, 4 Απριλίου 2025). Το σχέδιο προβλέπει:
- Κίνητρα για τεχνολογικό εκσυγχρονισμό ελαιοτριβείων και μείωση αποβλήτων.
- Ενίσχυση της ιχνηλασιμότητας και προώθηση των ΠΟΠ/ΠΓΕ στο εξωτερικό.
- Εκπαιδευτικά προγράμματα για νέους αγρότες.
- Χρηματοδότηση βιώσιμων πρακτικών (βιολογική καλλιέργεια, φυτοπροστασία, διαχείριση εδάφους).
Ένα κρίσιμο σημείο παραμένει ο κανόνας των «έξι ωρών» από τη συγκομιδή έως την επεξεργασία, που δημιουργεί δυσκολίες κυρίως στα μικρότερα ελαιοτριβεία.
Συμπέρασμα
Ο Σεπτέμβριος του 2025 βρίσκει τον τομέα του ελαιολάδου σε φάση μετάβασης. Μετά τη σταθεροποίηση των τιμών και την πόλωση της κατανάλωσης, το βλέμμα στρέφεται στη νέα συγκομιδή. Η μεγάλη πρόκληση είναι η διατήρηση της ποιοτικής υπεροχής, η αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων και η ενίσχυση του δεσμού προϊόντος–περιοχής σε μια όλο και πιο ανταγωνιστική παγκόσμια αγορά.
Πηγή: lesvosnews.net, με πληροφορίες https://olivonews.it/
