Επιστολή για την καταπολέμηση της ερημοποίησης έσετειλε το ΓΕΩΤΕΕ Αν.Μ., αναλυτικότερα: Θέμα: «Προτάσεις – ερωτήματα προς την Εθνική Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης στα πλαίσια της επικαιροποίησης του σχετικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά της ερημοποίησης και ενόψει της σύνταξης του Στρατηγικού Σχεδίου για την ΚΑΠ 2021-2027»
Σχετ.: Υπ. αριθ. πρωτ. 6879/12-10-2021 έγγραφο του Υπ. Αγρ. Ανάπτυξης και Τροφίμων
Σε συνέχεια του ανωτέρω σχετικού και στα πλαίσια της επικαιροποίησης του σχετικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά της ερημοποίησης, ενόψει και της σύνταξης του Στρατηγικού Σχεδίου για την ΚΑΠ 2021-2027, θα θέλαμε να καταθέσουμε μεταξύ των άλλων κατατεθειμένων προτάσεων και μια καινοτόμα και ρηξικέλευθη πρόταση που συνάδει τόσο με στόχους του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά της Ερημοποίησης, όσο και του Στρατηγικού σχεδίου για την ΚΑΠ 2021-2027.
Για το συγκεκριμένο θέμα της ερημοποίησης η Γεωτεχνική Επιστήμη σε όλους τους κλάδους της έχει και μπορεί να προσφέρει συγκεκριμένες προτάσεις και εφαρμόσιμες λύσεις οι οποίες μπορούν να συμβαδίζουν με την αγροτική ανάπτυξη και την αειφορία και οι οποίες μπορούν να ενταχθούν και να εφαρμοστούν στα πλαίσια του Στρατηγικού Σχεδίου για την ΚΑΠ 2021-2027. Όλες αυτές οι προτάσεις και οι λύσεις θεωρούνται σημαντικές και αξιόλογες και η κατάθεση της παρακάτω πρότασης μας – ερώτημα προς την επιτροπή δεν έχει ως σκοπό να υποβαθμίσει τις υπόλοιπες που θα κατατεθούν από άλλους φορείς ή και από το ΓΕΩΤ.Ε.Ε..
Συγκεκριμένα το Παράρτημα μας προτείνει τη θέσπιση ενός Πιστοποιητικού Ορθολογικής Χρήσης Υδάτων, ή Αειφόρου Διαχείρισης Υδάτων για μια Γεωργική Εκμετάλλευση.
Το πιστοποιητικό αυτό θα εκδίδεται στα πρότυπα του Ενεργειακού Πιστοποιητικού Κτιρίων με την κατάταξη των γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε διάφορες κλάσεις αποτελεσματικής και αειφορικής κατανάλωσης υδάτων. Ενδεχομένως και κατά περίπτωση θα μπορεί το πιστοποιητικό να εκδίδεται ανά κατεύθυνση (π.χ. φυτική ή ζωική), ανά καλλιέργεια ή και αγροτεμάχιο. Με το συγκεκριμένο πιστοποιητικό η κάθε γεωργική εκμετάλλευση θα κατατάσσεται σε μια από τις ορισθέντες κατηγορίες όσον αφορά την αποδοτικότητα χρήσης του νερού, ή την ορθολογική χρήση αυτού.
Το πιστοποιητικό αυτό θα εκδίδεται με βάση συγκεκριμένα πρότυπα και προδιαγραφές που θα οριστούν. Θα εκδίδεται από Γεωτεχνικούς (κυρίως Γεωπόνους και κατά περίπτωση από Δασολόγους, Κτηνιάτρους και Ιχθυολόγους), ενταγμένους σε σχετικό ειδικό μητρώο που θα πρέπει να δημιουργηθεί από το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. μετά από σχετική εκπαίδευση των Γεωτεχνικών. Η απόκτηση του θα είναι προαιρετική για τους αγρότες, αλλά θα πρέπει να επιδοτείται από προγράμματα του Π.Α.Α. ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει οικονομικά ο αγρότης στην έκδοση του, ιδιαιτέρως μάλιστα αν η εκμετάλλευση του βρίσκεται σε περιοχές που κινδυνεύουν από ερημοποίηση ή διάβρωση. Η έκδοση του όμως σε μια γεωργική εκμετάλλευση θα μας δίνει μια εικόνα της αποτελεσματικότητας και της αειφορικότητας της χρήσης των υδατικών πόρων σε αυτήν και ταυτόχρονα θα περιέχει συνοπτικά και κάποιες προτάσεις βελτίωσης της υπάρχουσας κατάστασης. Ο τρόπος έκδοσης και τα κριτήρια κατάταξης των εκμεταλλεύσεων στις κατηγορίες της κλίμακας που θα δημιουργηθεί, θα πρέπει να είναι αντικειμενικά, μετρήσιμα και όσον το δυνατόν ποσοτικοποιημένα και επαληθεύσιμα.
Στα κίνητρα εφαρμογής της διάταξης αυτής για την έκδοση ενός Πιστοποιητικού Ορθολογικής Χρήσης Υδάτων, θα περιλαμβάνεται η ένταξη της εκμετάλλευσης σε χρηματοδοτικά εργαλεία και προγράμματα επιδότησης για την βελτίωση της κατάταξης της και την άνοδο της στη σχετική κλίμακα κατάταξης. Για τις εκμεταλλεύσεις όμως που βρίσκονται ήδη υψηλά στην υπάρχουσα κλίμακα, θα πρέπει να υπάρχει επιπρόσθετη μοριοδότηση ή και επιδότηση σε όλα τα προγράμματα του Π.Α.Α. αλλά ακόμα και του ΕΣΠΑ, ή του αναπτυξιακού νόμου στα οποία θα μπορούσε να ενταθεί η γεωργική εκμετάλλευση, ως ανταμοιβή για την προσπάθεια της.
Τα οφέλη από την έκδοση ενός τέτοιου Πιστοποιητικού Ορθολογικής Χρήσης Υδάτων, ή Αειφόρου Διαχείρισης Υδάτων για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, το περιβάλλον και τη χώρα μας γενικότερα είναι πολλαπλά, ιδίως αν συνδυαστεί με κάποια από τα ανωτέρω κίνητρα εφαρμογής. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τα παρακάτω οφέλη:
- Τη μείωση του κόστους παραγωγής, καθότι οι αγρότες θα συνειδητοποιήσουν την απώλεια εισοδήματος που έχουν από την λανθασμένη χρήση και σπατάλη των αρδευτικών πόρων που έχουν στη διάθεση τους και θα προβούν σε επενδύσεις εκσυγχρονισμού τους.
- Θα εφαρμοστούν δράσεις αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών με νέα είδη και ποικιλίες που είναι λιγότερο υδροβόρες. Ταυτόχρονα από την εξοικονόμηση του νερού που θα υπάρξει θα μπορούν να αρδευτούν επιπρόσθετες εκτάσεις δίνοντας μεγαλύτερο εισόδημα στους αγρότες.
- Ακόμα ένα μέρος από τους αρδευτικούς πόρους που θα εξοικονομηθούν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για άλλες φιλοπεριβαλλοντικές χρήσεις (π.χ. εμπλουτισμός υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, διατήρηση οικολογικών παροχών υδρορεμάτων κ.α.), ιδιαιτέρως μάλιστα στην νησιωτική Ελλάδα όπου υπάρχει σοβαρή έλλειψη υδατικών πόρων που αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα κάθε δραστηριότητας. Άλλωστε η στατιστική υπηρεσία θεωρεί τη γεωργία μαζί με την κτηνοτροφία τον μεγαλύτερο καταναλωτή ύδατος στη χώρα μας.
- Θα υιοθετηθούν, στα πλαίσια εφαρμογής των βελτιώσεων που προτείνει το εν λόγω πιστοποιητικό, από τους αγρότες μέτρα αντιμετώπισης της διάβρωσης (π.χ. φυτοκάλυψη, αναβαθμίδες, άρδευση με σταγόνες κ.α.) που είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που συμβάλουν στην απώλεια υδατικών πόρων, εδαφών και κατ’ επέκταση στην ερημοποίηση.
- Θα έχουμε την είσοδο νέων τεχνολογιών, μεθόδων και τεχνικών άρδευσης και χρήσης νερού στη γεωργία, όπως η άρδευση ακριβείας, η υδρολίπανση ακριβείας κ.α. σε συνδυασμό με την εφαρμογή τεχνολογιών GIS στον αγροτικό τομέα (π.χ. ψηφιακός εδαφολογικός χάρτης κ.α.).
- Η έκδοση του πιστοποιητικού μπορεί να διασυνδεθεί και με την αδειοδότηση των σημείων υδροληψίας, όπως και με το Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας.
Κλείνοντας θα θέλαμε να επικεντρωθούμε στο γεγονός ότι η εφαρμογή ενός τέτοιου πιστοποιητικού θα συμβάλει τα μέγιστα στην αντιμετώπιση του φαινομένου της ερημοποίησης στη χώρα μας, δίνοντας τις σχετικές κατευθύνσεις και τα απαραίτητα κίνητρα στους αγρότες ώστε να προβούν σε όλα απαραίτητα διορθωτικά μέτρα στην κατεύθυνση της αειφορικής διαχείρισης των υδάτων.
Ο Πρόεδρος της Δ.Ε. του ΓΕΩΤΕ.Ε. Ανατολικής Μακεδονίας
Ζαφείρης Μυστακίδης
